COVID-19 salgını sırasında bilim insanları, SARS-CoV-2 virüsünün insan vücudunu etkilediği mekanizmaları anlamak için durmaksızın çalışıyorlar. Solunum sistemi, özellikle de akciğerler, bu virüsün birincil hedefi olarak ortaya çıktı. İşte COVID-19'un akciğerlere neler yaptığına dair bir genel bakış:
1. Viral Giriş: SARS-CoV-2 vücuda öncelikle solunum yolu yoluyla girer. Giriş sağlamak için akciğer hücrelerinin yüzeyinde bulunan spesifik bir reseptör olan ACE2'yi (anjiyotensin dönüştürücü enzim 2) kullanır.
2. İlk Çoğaltma: Virüs akciğer hücrelerine girdikten sonra hızla çoğalmaya başlar ve kendisinin çok sayıda kopyasını üretir. Bu replikasyon süreci hücre hasarına ve iltihaplanmaya yol açabilir.
3. Akciğer Enflamasyonu: Virüs çoğaldıkça akciğerlerde inflamatuar bir tepkiyi tetikler. Vücudun bağışıklık sistemi enfeksiyonla savaşmak için sitokinler ve kemokinler gibi çeşitli inflamatuar molekülleri salgılar. Bu iltihaplanma sıvı birikmesine ve akciğer dokusunun kalınlaşmasına neden olur.
4. Alveol Hasarı: Akciğerlerde gaz alışverişinin gerçekleştiği küçük hava keseleri olan alveoller, Kovid-19'dan ciddi şekilde etkileniyor. Enflamatuar süreç alveoler hücrelerin hasar görmesine ve tahrip olmasına yol açar. Bu hasar akciğerlerin oksijen ve karbondioksiti etkili bir şekilde değiştirme yeteneğini bozar.
5. Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS): Şiddetli COVİD-19 vakalarında alveollerdeki iltihaplanma ve hasar, Akut Solunum Sıkıntısı Sendromuna (ARDS) ilerleyebilir. ARDS, yaygın akciğer hasarı, sıvı dolu alveoller ve kandaki oksijen seviyesinin azalmasıyla karakterizedir. ARDS, mekanik ventilasyon da dahil olmak üzere yoğun tıbbi tedavi gerektiren, yaşamı tehdit eden bir durumdur.
6. Gaz Değişiminin Bozulması: Akciğerler iltihaplandıkça ve hasar gördükçe, oksijen ve karbondioksit değişimi yapma yetenekleri tehlikeye girer. Bu, kan oksijen seviyelerinin normalin altına düştüğü hipoksemi adı verilen bir duruma yol açabilir. Hipoksemi nefes darlığına, yorgunluğa ve kafa karışıklığına neden olabilir. Ağır vakalarda solunum yetmezliğine yol açabilir.
7. Fibroz ve Yara İzi: COVID-19'dan iyileşen bazı bireylerde, hasarlı akciğer dokusu, akciğerlerde yara dokusunun oluştuğu bir süreç olan fibrozise uğrayabilir. Fibrozis zamanla iyileşebilse de bazı durumlarda kalıcı akciğer hasarına ve akciğer fonksiyonunun azalmasına neden olabilir.
8. Uzun Vadeli Sekel: Bazı kişiler, COVID-19'un akut fazını atlattıktan sonra bile, genellikle uzun süreli KOVİD veya KOVİD-19'un akut sonrası sekeli (PASC) olarak adlandırılan uzun süreli akciğerle ilgili sorunlar yaşayabilir. Bu semptomlar nefes darlığı, egzersiz kapasitesinde azalma, öksürük ve yorgunluğu içerebilir. Bu uzun vadeli etkilerin altında yatan kesin mekanizmalar halen araştırılmaktadır.
COVİD-19 ciddi akciğer hasarına neden olabilse de, birçok kişi hafif veya orta düzeyde aşı yaptırıyor; maske takma, sosyal mesafe ve iyi el hijyeni gibi önleyici tedbirlere uyma, bulaşma riskini azaltmada kritik öneme sahip olmaya devam ediyor. Ciddi hastalık riski ve COVID-19'dan kaynaklanan komplikasyon riski.