1. Kalp kasılması (sistol):
- Kalp dört odacıklı kaslı bir organdır:iki atriyum (üst odacıklar) ve iki ventrikül (alt odacıklar).
- Kalp kasıldığında, karıncıklar kanı atardamarlara doğru iter. Bu aşamaya sistol denir.
- Kalp kaslarının bu güçlü kasılması, arterlerin içindeki basıncı artırarak sistolik kan basıncı oluşturur.
2. Kan damarı direnci:
- Kan, atardamarlardan geçerken damar duvarlarının direnciyle karşılaşır. Bu direnç, atardamar duvarlarının esnekliği, damarların çapı ve kanın viskozitesi (kalınlığı) gibi çeşitli faktörlerin bir sonucudur.
- Atardamarlar ne kadar darsa direnç de o kadar yüksek olur ve bunun sonucunda kan basıncı da o kadar yüksek olur. Öte yandan, daha geniş arterler daha düşük dirence ve dolayısıyla kan basıncının düşmesine neden olur.
3. Kan hacmi:
- Dolaşım sistemindeki kanın hacmi de kan basıncını etkiler.
- Sıvı alımındaki artışa veya sıvı tutulması gibi bazı tıbbi durumlara bağlı olarak kan hacmi artarsa, arter duvarlarına daha fazla kan baskı yapılacak ve bu da kan basıncının yükselmesine neden olacaktır.
4. Kalp atış hızı:
- Kalp atış hızı kan basıncında da rol oynar. Kalp atış hızı arttığında, her atışta daha fazla kan pompalanır ve bu da arterlerdeki basıncı etkiler.
- Hızlı bir kalp atış hızı daha yüksek kan basıncına yol açabilir.
Bu faktörler kan basıncı seviyelerini belirlemek için birlikte çalışır. Yetişkinler için normal kan basıncının genellikle 120/80 milimetre cıva (mm Hg) olduğu kabul edilir; burada 120 sistolik basıncı, 80 ise diyastolik basıncı temsil eder. Bu normal aralıklardan sapmalar, yüksek tansiyona (hipertansiyon) veya düşük tansiyona (hipotansiyon) işaret edebilir ve her ikisi de tıbbi müdahale gerektirir.
Sağlıklı bir kan basıncını korumak, kalbi, böbrekleri, beyni ve vücuttaki diğer organları etkilediğinden genel sağlık için çok önemlidir. Düzenli egzersiz, dengeli beslenme ve uygun sıvı alımı gibi sağlıklı yaşam tarzı seçimleri, kan basıncının sağlıklı bir aralıkta korunmasına yardımcı olabilir.