Elde tutmayı etkileyebilecek çeşitli faktörler vardır:
- Orijinal hafıza izinin gücü. Anı izi ne kadar güçlü olursa, akılda kalma olasılığı da o kadar artar. Hafıza izleri tekrar, prova ve bağlamla güçlendirilebilir.
- Hatırlanan bilginin türü. Bazı bilgi türlerinin hatırlanması diğerlerinden daha kolaydır. Örneğin somut bilgilerin hatırlanması soyut bilgilere göre daha kolaydır ve görsel bilgilerin hatırlanması işitsel bilgilere göre daha kolaydır.
- Diğer bilgilerin müdahalesi. Yeni bilgiler sunulduğunda eski bilgilerin akılda tutulmasına müdahale edilebilir. Bu müdahale, yeni ve eski bilgiler arasındaki benzerliklerden veya bilgilerin sunumları arasındaki sürenin uzunluğundan kaynaklanabilir.
- Bireyin durumu. Bireyin kodlama, depolama veya geri alma sırasındaki durumu, akılda tutmayı etkileyebilir. Örneğin stres, kaygı ve yorgunluk kalıcılığı olumsuz etkileyebilir.
Elde tutma, birçok faktörden etkilenen karmaşık bir süreçtir. Ancak hafızanın nasıl çalıştığını anlayarak hafızamızı geliştirebilir ve yeni bilgileri öğrenmeyi ve hatırlamayı kolaylaştırabiliriz.
Elde tutma oranını artırmaya yönelik bazı ipuçları:
- Bilgileri düzenli olarak tekrarlayın. Tekrarlama, hafıza izlerini güçlendirmenin ve akılda tutmayı iyileştirmenin en iyi yollarından biridir.
- Bilginin provasını yapın. Bilginin provası, onun hakkında aktif olarak düşünmeyi ve hatırlamayı içerir. Bu, bilgilerin akılda taze kalmasına yardımcı olur ve daha sonra hatırlanmasını kolaylaştırır.
- Bağlama bağlı ipuçları kullanın. Bağlama bağlı ipuçları, hatırlamaya çalıştığınız bilgilerle ilişkili ipuçlarıdır. Örneğin, yatak odanızda bir sınava çalışıyorsanız, sınava tekrar yatak odanızda girdiğinizde bilgiyi hatırlama olasılığınız daha yüksek olabilir.
- Müdahaleden kaçının. Diğer bilgilerden kaynaklanan girişim, bilgilerin saklanmasını zorlaştırabilir. Aynı anda farklı konulara çalışmaktan kaçının ve zihinsel olarak zorlayıcı faaliyetler içeren çalışmalara ara vermekten kaçının.
- İyi bir gece uykusu çekin. Uyku, anıların beyinde depolandığı süreç olan hafızanın pekiştirilmesi için gereklidir. İyi bir gece uykusu almak, hafızayı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Bu ipuçlarını takip ederek akılda tutma yeteneğinizi geliştirebilir ve yeni bilgileri öğrenmeyi ve hatırlamayı kolaylaştırabilirsiniz.