1. Sempatik Sinir Sistemi Aktivasyonu:
Stres sırasında sempatik sinir sistemi aktive olur ve epinefrin (adrenalin) ve norepinefrin salınımına yol açar. Bu hormonlar, enerjiyi insülin salgılanması da dahil olmak üzere gerekli olmayan süreçlerden uzaklaştıran "savaş ya da kaç" tepkisine neden olur.
2. HPA Ekseni Aktivasyonu:
Stres aynı zamanda HPA ekseninin aktivasyonunu da tetikler. Bu hipotalamus, hipofiz bezi ve adrenal bezleri içerir. Hipotalamus, hipofiz bezini adrenokortikotropik hormon (ACTH) üretmesi için uyaran kortikotropin salgılayan hormonu (CRH) salgılar. ACTH daha sonra kortizol salgılamak için adrenal bezlere etki eder.
3. Epinefrin, Norepinefrin ve Kortizolün Etkileri:
- Epinefrin ve norepinefrin, pankreastaki beta hücrelerinden insülin salgılanmasını doğrudan engeller.
- Adrenal bezler tarafından salınan kortizolün, insülin salgısının azalmasına katkıda bulunan çeşitli etkileri vardır:
- Karaciğerden glikoz salınımını (glukoneogenez) artırır ve kas ve yağ hücreleri tarafından glikoz alımını azaltır.
- İnsülinin etkilerini antagonize ederek hücreleri insülinin etkilerine karşı daha az duyarlı hale getirir (insülin direnci).
Genel olarak, stres sırasında sempatik sinir sistemi ve HPA ekseninin aktivasyonu, acil stres tepkisi için enerji ve glikozun korunması için gerekli olan insülin sekresyonunda bir azalmaya yol açar. Ancak kronik stres, insülin sinyalini bozabilir ve uzun vadede insülin direncinin ve tip 2 diyabetin gelişmesine katkıda bulunabilir.