1. Bulaşıcı ajanlar:Bakteriler, virüsler ve parazitlerin tümü sindirim sistemini istila ederek ve normal işlevini bozarak ishale neden olabilir. İshale neden olan bazı yaygın bulaşıcı ajanlar şunlardır:
- Bakteriler:Salmonella, Escherichia coli (E. coli), Shigella, Campylobacter jejuni, Clostridium difficile
- Virüsler:Rotavirüs, Norovirüs, Adenovirüs, Astrovirüs
- Parazitler:Giardia lamblia, Cryptosporidium, Entamoeba histolytica
2. Gıda intoleransı veya alerjisi:Vücudun sindirmekte zorlandığı veya alerjisi olan bazı gıdalar veya gıda grupları ishali tetikleyebilir. İshale neden olabilecek yaygın gıda intoleransları ve alerjiler arasında laktoz intoleransı (süt ve süt ürünlerini sindirmede zorluk), çölyak hastalığı (glutene duyarlılık) ve kabuklu yemiş alerjileri bulunur.
3. İlaçlar:Antibiyotikler, müshil ilaçlar, kemoterapi ilaçları ve antiasitler gibi bazı ilaçlar yan etki olarak ishale neden olabilir. Özellikle antibiyotikler bağırsaktaki iyi ve kötü bakterilerin dengesini bozarak ishale yol açabilir.
4. Tıbbi durumlar:İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD), Crohn hastalığı, ülseratif kolit, irritabl bağırsak sendromu (IBS) ve divertikülit gibi belirli tıbbi durumlar, kronik veya aralıklı ishale neden olabilir.
5. Stres ve kaygı:Duygusal stres ve kaygı bazen bazı bireylerde ishali tetikleyebilir.
6. Yapay tatlandırıcılar:Sorbitol ve ksilitol gibi yapay tatlandırıcılar, özellikle çok miktarda tüketildiğinde bazı insanlarda ishale neden olabilir.
Kalıcı veya şiddetli ishal yaşıyorsanız, altta yatan nedeni belirlemek ve uygun tedaviyi almak için bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir.