1. Hormonal Dengesizlikler:
- Polikistik Over Sendromu (PKOS):Kadınları üreme yıllarında etkileyen yaygın bir hormonal bozukluktur. Artan androjen seviyeleri ve düzensiz yumurtlama da dahil olmak üzere üreme hormonlarında dengesizliğe neden olur.
- Hipotiroidizm:Az çalışan bir tiroid bezi hormon üretimini bozabilir ve amenoreye yol açabilir.
- Hipertiroidizm:Aşırı aktif bir tiroid bezi adet döngüsünü de etkileyerek düzensiz dönemlere veya amenoreye neden olabilir.
- Erken Yumurtalık Yetmezliği (POF):Yumurtalıkların 40 yaşından önce normal işleyişini durdurduğu, östrojen üretiminde düşüşe ve amenoreye yol açan bir durum.
2. Yaşam Tarzı Faktörleri:
- Aşırı Egzersiz:Yoğun fiziksel egzersiz veya yorucu egzersizler hormon dengesini bozabilir ve bazı kadınlarda adet gecikmesine veya düzensiz adet dönemlerine yol açabilir.
- Düşük Vücut Ağırlığı:Özellikle sporcularda düşük vücut ağırlığına sahip olmak hormon üretimini etkileyebilir ve amenoreye neden olabilir.
- Yeme Bozuklukları:Anoreksiya nervoza veya bulimia gibi kısıtlayıcı yeme alışkanlıkları beslenme yetersizliklerine yol açabilir ve adet döngüsünü bozabilir.
3. Stres:
- Kronik stres, beynin hormon düzenlemesinden sorumlu bölgesi olan hipotalamusu etkileyebilir. Uzun süreli stres, hipotalamus ve hipofiz bezi arasındaki iletişimi bozarak hormonal dengesizliklere ve amenoreye yol açabilir.
- Kronik stres, genellikle emzirme sırasında yükselen bir hormon olan prolaktin üretimini de artırabilir ve bu da adet döngüsünü etkileyebilir.
4. Belirli Tıbbi Durumlar:
- Diyabet:Kontrolsüz diyabet hormon regülasyonunu etkileyerek adet düzensizliklerine neden olabilir.
- Obezite:Aşırı vücut ağırlığı seks hormonlarının üretimini etkileyebilir ve adet döngüsünü etkileyebilir.
- Çölyak Hastalığı:İnce bağırsağı etkileyen bir otoimmün durum, besinlerin emilim bozukluğuna ve hormonal dengesizliklere yol açarak amenoreye neden olabilir.
- Cushing Sendromu:Kortizol hormonunun aşırı üretilmesinden kaynaklanan bir durum adet döngüsünü bozabilir ve amenoreye neden olabilir.
- Doğum kontrol hapları ve kemoterapi ilaçları da dahil olmak üzere bazı ilaçlar da adet döngüsünü etkileyebilir ve adet gecikmesine neden olabilir.
Üç ay veya daha uzun süre adet gecikmesi yaşıyorsanız altta yatan nedeni belirlemek ve uygun tedaviyi almak için bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir. Sağlık uzmanı, amenorenin spesifik nedenini belirlemek için kan tahlili, pelvik muayene veya görüntüleme çalışmaları gibi testler ve muayeneler önerebilir.