Yemek borusu, farenks (boğaz) mideye bağlayan kaslı bir tüptür. Yaklaşık 25 cm (10 inç) uzunluğunda ve 2,5 cm (1 inç) çapındadır. Yemek borusu, trakea (nefes borusu) ve kalbin arkasında ve omurganın önünde yer alır.
Yemek borusu, içinden geçen yiyecek ve içeceklerin neden olduğu hasarlardan korunmasına yardımcı olan mukoza ile kaplıdır. Yemek borusunun kasları, yiyecek ve içecekleri mideye itmek için peristalsis olarak bilinen koordineli bir şekilde kasılır ve gevşer.
Yemek borusunun iki sfinkter kası vardır; biri üst uçta (üst özofagus sfinkteri) ve diğeri alt uçta (alt özofagus sfinkteri) bulunur. Bu sfinkterler yiyecek ve içeceklerin farenks veya mideye geri akmasını engellemeye yardımcı olur.
Yemek Borusunun İşlevi
Yemek borusunun ana işlevi yiyecek ve içecekleri farenksten mideye taşımaktır. Peristalsis, yiyecek ve içeceklerin yemek borusundan aşağı doğru hareket etmesini sağlayan birincil mekanizmadır. Peristalsis, farenkste başlayan ve yemek borusuna doğru devam eden bir dizi istemsiz kas kasılmasıdır. Bu kasılmalar, yiyecek ve içecekleri aşağı doğru iten dalga benzeri bir hareket yaratır.
Üst yemek borusu sfinkteri yiyecek ve içeceklerin yemek borusuna girmesine izin vermek için gevşer. Alt özofagus sfinkteri yiyecek ve içeceklerin mideye girmesine izin vermek için gevşer.
Yemek Borusunun Klinik Önemi
Yemek borusu aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli durumlardan etkilenebilir:
* Yemek borusu kanseri: Bu, dünyadaki en yaygın sekizinci kanserdir. Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülür. Özofagus kanseri riski yaş, alkol kullanımı, tütün kullanımı ve obezite ile artar.
* Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD): Bu, mide içeriğinin yemek borusuna geri aktığı bir durumdur. GERD mide yanmasına, mide bulantısına, kusmaya ve ağrıya neden olabilir.
* Yemek borusu darlığı: Bu, yemek borusunun daraldığı bir durumdur. Özofagus darlıkları iltihaplanma, yara izi veya tümörlerden kaynaklanabilir.
* Akalazya: Bu, alt özofagus sfinkterinin düzgün şekilde gevşemediği bir durumdur. Akalazya yutma güçlüğüne, göğüs ağrısına ve kusmaya neden olabilir.
Yemek Borusu Sorunlarının Teşhisi ve Tedavisi
Özofagus durumlarını teşhis etmek için aşağıdakiler dahil çeşitli testler kullanılabilir:
* Üst endoskopi: Bu, ucunda kamera bulunan ince, esnek bir tüpün yemek borusuna yerleştirildiği bir işlemdir. Yemek borusunu görüntülemek ve biyopsi almak için üst endoskopi kullanılabilir.
* Özofageal manometri: Bu, ucunda basınç sensörü bulunan ince, esnek bir tüpün yemek borusuna yerleştirildiği bir prosedürdür. Özofagus manometrisi, özofagustaki basıncı ölçmek ve özofagus sfinkterlerinin fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılabilir.
* Baryum yutması: Bu, hastanın baryum içeren bir sıvıyı yuttuğu bir röntgen prosedürüdür. Baryum yutulması yemek borusunu görselleştirmek ve herhangi bir anormalliği tanımlamak için kullanılabilir.
Özofagus rahatsızlıklarının tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Tedavi seçenekleri ilaç tedavisi, ameliyat ve yaşam tarzı değişikliklerini içerebilir.