- Başta kalsiyum ve fosfat olmak üzere mineraller kemikte hidroksiapatit kristalleri halinde depolanırken, kolajen esneklik ve güç sağlar.
Kemik yapımında çeşitli temel faktörler ve süreçler rol oynar:
Osteoblastlar: Bunlar, kollajen de dahil olmak üzere kemik matrisinin organik bileşenlerini sentezlemekten sorumlu kemik oluşturan hücrelerdir. Osteoblastlar matriksi çevreye salgılar ve daha sonra bunun içine gömülerek osteositlere dönüşürler.
Osteositler: Bunlar kemik matrisinde bulunan olgun kemik hücreleridir. Osteositler kemik homeostazisini korur, mineral birikimini ve emilimini düzenler ve kemikteki mekanik stresleri ve gerginlikleri algılayarak uygun yeniden yapılanma süreçlerini başlatır.
Kalsiyum ve Fosfat: Diyetle elde edilen ve bağırsaklarda emilen bu mineraller kemik oluşumu için gereklidir. Kalsiyum fosfatla birleşerek hidroksiapatit kristalleri oluşturur ve bunlar kemik matrisinde birikerek sertlik ve dayanıklılık sağlar.
D Vitamini: Bu vitamin kalsiyumun bağırsaklardan emilmesi için çok önemlidir. Kanda yeterli düzeyde kalsiyumun korunmasına yardımcı olarak kemik mineralizasyonunu destekler.
Paratiroid Hormonu (PTH): Bu hormon kalsiyum ve fosfat metabolizmasını düzenleyerek vücutta uygun mineral dengesini sağlar. PTH, kandaki kalsiyum seviyeleri düşük olduğunda kalsiyumun kemikten kan dolaşımına salınmasını uyarır.
Büyüme Hormonu: Hipofiz bezi tarafından üretilen büyüme hormonu, çocukluk ve ergenlik döneminde kemik büyümesinde önemli bir rol oynar. Kemik büyümesini ve gelişimini destekleyen insülin benzeri büyüme faktörü-1'in (IGF-1) üretimini uyarır.
Fiziksel Aktivite: Yürüme, koşma ve kuvvet antrenmanı gibi ağırlık taşıyan egzersizler kemikler üzerinde mekanik strese neden olur. Bu, kemiğin yeniden şekillenmesini uyarır ve kemik yoğunluğunu artırarak kemiklerin daha güçlü olmasını sağlar.
Diyet ve Beslenme: Kalsiyum, D vitamini ve diğer temel besinler açısından zengin dengeli bir beslenme kemik sağlığını destekler. Kalsiyum açısından zengin gıdalar arasında süt ürünleri, koyu yapraklı yeşillikler ve kalsiyumla zenginleştirilmiş gıdalar bulunur. D vitamini güneş ışığına maruz kalmaktan, bazı güçlendirilmiş gıdalardan ve takviyelerden elde edilebilir.
Uygun kemik sağlığı, genetik, beslenme, fiziksel aktivite ve hormonal düzenlemenin birleşimini içeren, yaşam boyu süren bir süreçtir. Yeterli kalsiyum alımını sürdürmek, düzenli egzersiz ve sağlıklı bir yaşam tarzı, yaşam boyunca güçlü kemiklerin oluşmasına ve korunmasına yardımcı olabilir.