1. Tek Yönlü Vanalar :
- Damarların en belirgin özelliği tek yönlü kapakçıkların bulunmasıdır.
- Kapakçıklar veya yaprakçıklardan oluşan bu kapakçıklar, kanın yalnızca kalbe doğru akmasını sağlayan kapı görevi görür.
- Kalp kasılırken kan basıncı arttığında kapakçıklar açılarak kanın ileri doğru akmasını sağlar.
- Basınç düştükçe valfler kapanarak geri akışı önler ve kanın tek yönlü akışını sağlar.
2. İskelet Kası Pompası :
- İskelet kası hareketi venöz kan akışına yardımcı olmada çok önemli bir rol oynar.
- Kaslar kasıldıkça çevredeki damarlara baskı uygular.
- Bu sıkıştırma, damarların içindeki kanı ileri doğru iterek kalbe doğru iter.
- Kasların gevşemesi damarların yeniden dolmasını sağlar ve bu süreç her kas kasılmasında tekrarlanır.
3. Düz Kas Kasılmalarını :
- İskelet kası desteğine ek olarak damarların duvarlarında kendi düz kas lifleri de bulunur.
- Bu düz kas hücreleri, damarların çapını ayarlayarak kasılıp gevşeyebilir.
- Düz kaslar kasıldığında damarlar daralır, içteki basınç artar ve kanın kalbe doğru akışına yardımcı olur.
4. Katlanabilir Kap Duvarları :
- Damarların arterlere göre nispeten ince ve katlanabilir duvarları vardır.
- Bu esneklik, damarların, basınçta önemli değişiklikler olmadan kan hacmindeki değişikliklere uyum sağlamasına olanak tanır.
- Kan biriktiğinde damarlar genişleyebilir ve hacim azaldığında daralarak kan akışının tutarlı olmasını sağlayabilir.
5. Venokonstriksiyon ve Vazodilatasyon :
- Damarlar çeşitli hormonlara, nörotransmitterlere ve tonlarını etkileyebilecek yerel faktörlere duyarlıdır.
- Venokonstriksiyon, yani damarların daralması, kan basıncını ve hızını artırarak kalbe doğru kan akışını kolaylaştırır.
- Damarların genişlemesi olan vazodilatasyon, artan metabolik talebe yanıt olarak meydana gelir ve dokulara daha fazla kan akışı sağlar.
6. Venöz Rezervuarlar :
- Damarlar özellikle ekstremitelerde ve splanknik organlarda kan deposu görevi görür.
- Damarlar önemli miktarda kan depolayabilir, bu da vücuttaki genel kan hacminin düzenlenmesine katkıda bulunur.
7. Solunum Pompası :
- İnspirasyon sırasında göğüs boşluğunda oluşan negatif basınç, kanın damarlardan kalbe çekilmesine yardımcı olur.
- Solunumla indüklenen bu emme etkisi venöz dönüşü artırır.
8. Arteriyel Nabız Atışları :
- Kalbin ritmik kasılmasının neden olduğu arteriyel nabız atışları, damar duvarları boyunca basınç dalgalarını iletir.
- Bu basınç dalgaları, yakınlardaki damarlarda kan akışını dolaylı olarak kolaylaştırabilir ve venöz dönüş için ek bir itici güç sağlayabilir.
Bu benzersiz özelliklerin birleşimi, kanın yerçekimine karşı etkili bir şekilde kalbe geri pompalanmasını sağlayarak kanın vücutta sürekli dolaşımını sağlar.