1. Kan Şekeri Düzensizliği:
- Tip 1 diyabette vücut, hücrelerin kan dolaşımındaki glikozu emmesine ve kullanmasına yardımcı olan bir hormon olan insülini çok az üretir veya hiç üretmez. Yeterli insülin olmadığında kanda glikoz birikir ve hiperglisemiye (yüksek kan şekeri seviyeleri) yol açar.
- Tip 2 diyabette vücut hücreleri insülinin etkilerine karşı direnç kazanarak kanda glikoz birikmesine neden olur. Buna insülin direnci de denir.
2. Bozulmuş İnsülin Sinyali:
- Diyabet, glukoz homeostazisinin sürdürülmesinde hayati önem taşıyan insülin sinyal yollarını bozar. İnsülin direnci kas, karaciğer ve yağ dokusu gibi çeşitli dokuları etkileyerek glikoz alımını ve metabolizmasını bozar.
3. Artan Glukoneogenez ve Glikojenoliz:
- Yüksek kan şekeri seviyelerine yanıt olarak karaciğer, glukoneogenez (karbonhidrat olmayan kaynakların glikoza dönüştürülmesi) yoluyla daha fazla glikoz üretir ve glikojenoliz (glikojenin parçalanması) yoluyla depolanan glikozu serbest bırakır. Bu süreçler ayrıca hiperglisemiye katkıda bulunur.
4. Dehidrasyon ve Elektrolit Dengesizlikleri:
- Yüksek kan şekeri seviyeleri ozmotik diüreze neden olabilir, bu da aşırı idrar üretimine ve sıvı kaybına yol açar. Bu, vücudun sıvı ve elektrolit homeostazisini bozan dehidrasyon ve elektrolit dengesizliklerine neden olabilir.
5. Kardiyovasküler Komplikasyonlar:
- Diyabet, hipertansiyon (yüksek tansiyon) ve ateroskleroz (plak oluşumu nedeniyle arterlerin daralması) gibi kardiyovasküler hastalık riskini artırır. Hipertansiyon ve ateroskleroz normal kan akışını bozarak doku perfüzyonunu ve homeostaziyi etkiler.
6. Yara İyileşmesinin Zayıflaması:
- Diyabet iyileşme sürecini etkileyerek yaranın kapanmasının gecikmesine ve enfeksiyon riskinin artmasına neden olabilir. Bunun nedeni diyabetik bireylerde kan akışının bozulması, büyüme faktörü üretiminin azalması ve inflamasyonun artmasıdır.
7. Sinir Hasarı (Nöropati):
- Diyabet, sinir sisteminin çeşitli vücut fonksiyonlarını düzenleme yeteneğini etkileyerek anormal duyulara, ağrıya ve otonomik fonksiyon bozukluklarına (sindirim, kalp atış hızı ve mesane kontrolünde bozulma gibi) yol açan, diyabetik nöropati olarak bilinen sinir hasarına neden olabilir.
8. Böbrek Hasarı (Nefropati):
- Diyabet böbreklere zarar vererek diyabetik nefropatiye neden olabilir. Bu, böbreğin atık ürünleri filtreleme ve sıvı ve elektrolit dengesini düzenleme yeteneğini bozarak sıvı tutulmasına, elektrolit bozukluklarına ve diğer ilgili sağlık sorunlarına katkıda bulunur.
9. Göz Hasarı (Retinopati):
- Diyabet aynı zamanda diyabetik retinopati olarak bilinen retinadaki (gözdeki ışığa duyarlı doku) kan damarlarında da hasara yol açabilir. Bu durum bulanık görme, görme kaybı ve hatta körlüğe neden olabilir.
Özetle diyabet, kan şekeri regülasyonunu etkileyerek, insülin sinyalini bozarak, kardiyovasküler komplikasyonlara, gecikmiş yara iyileşmesine, sinir hasarına, böbrek hasarına, göz hasarına ve diğer sağlık sorunlarına yol açarak homeostazisi bozar. Diyabetli bireylerde homeostazın sağlanması için uygun kan şekeri kontrolünün sürdürülmesi ve diğer ilişkili risk faktörlerinin yönetilmesi çok önemlidir.