Ekzokrin pankreas, karbonhidratları, proteinleri ve yağları sindirmeye yardımcı olan enzimler üretir. Bu enzimler pankreas kanalı yoluyla ince bağırsağa salgılanır.
- Karbonhidratlar: Amilaz, karbonhidratları glikoz gibi basit şekerlere ayırır.
- Proteinler: Tripsin ve kimotripsin gibi proteazlar proteinleri amino asitlere parçalar.
- Yağlar: Pankreas lipazı gibi lipazlar, yağları yağ asitlerine ve gliserole parçalar.
Pankreas enzimlerinin salgılanması, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi hormon tarafından kontrol edilir:
- Kolesistokinin (CCK): CCK, yağın varlığına yanıt olarak ince bağırsak tarafından salınır. CCK, pankreasın enzim ve bikarbonat salgılamasını uyarır.
- Sekretin: Sekretin, asit varlığına yanıt olarak ince bağırsaktan salınır. Sekretin pankreasın bikarbonat salgılamasını uyarır.
- Gastrin: Gastrin, yiyeceğin varlığına yanıt olarak mide tarafından salınır. Gastrin pankreasın enzim salgılamasını uyarır.
Endokrin fonksiyonu
Endokrin pankreas kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olan hormonlar üretir. Bu hormonlar kan dolaşımına salgılanır.
- İnsülin: İnsülin, yüksek kan şekeri seviyelerine yanıt olarak pankreas tarafından salgılanır. İnsülin hücrelerin kandan glikoz almasına yardımcı olur.
- Glukagon: Düşük kan şekeri seviyelerine yanıt olarak pankreas tarafından glukagon salgılanır. Glukagon, karaciğerin glikozu kana salmasına yardımcı olur.
Pankreas hormonlarının salgılanması bir dizi faktör tarafından kontrol edilir:
- Kan şekeri seviyeleri: Kan şekeri yükseldiğinde insülin, kan şekeri düştüğünde ise glukagon salgılanır.
- Amino asitler: Amino asitler pankreasın insülin salgılamasını uyarır.
- Yağ asitleri: Yağ asitleri pankreasın glukagon salgılamasını uyarır.
Pankreas suyu
Pankreas suyu, pankreas enzimlerini ve bikarbonatı içeren sıvıdır. Pankreas suyu pankreas kanalı yoluyla ince bağırsağa salgılanır.
Pankreas suyunun bileşimi, sindirilen gıdanın bileşimine bağlı olarak değişir. Örneğin, yüksek yağlı bir öğüne yanıt olarak salgılanan pankreas suyu, yüksek karbonhidratlı bir öğüne yanıt olarak salgılanan pankreas suyundan daha fazla lipaz içerir.
Pankreas bozuklukları
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi bozukluk pankreası etkileyebilir:
- Pankreatit: Pankreatit pankreasın iltihaplanmasıdır. Pankreatit; alkol kullanımı, safra taşları ve bazı ilaçlar gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
- Pankreas kanseri: Pankreas kanseri pankreasta başlayan bir kanser türüdür. Pankreas kanseri en ölümcül kanser türlerinden biridir.
- Şeker hastalığı: Diabetes Mellitus, vücudun yeterli miktarda insülin üretemediği veya insülini gerektiği gibi kullanamadığı bir hastalıktır. Diyabet, kalp hastalığı, felç ve körlük gibi bir dizi sağlık sorununa yol açabilir.