1. Nefes Alma ve Nefes Verme:
Solunum süreci, nefes almayı (havayı almak) ve nefes vermeyi (havayı serbest bırakmak) içerir. Nefes alma sırasında diyafram ve kaburgalar arası kaslar kasılarak göğüs boşluğunun genişlemesine ve havanın akciğerlere dolmasına neden olur. Nefes verme, bu kaslar gevşediğinde göğüs boşluğunun kasılmasına ve havanın dışarı çıkmasına neden olur.
2. Gaz Değişimi:
Akciğerlerin içinde alveol adı verilen küçük keseler gaz değişiminin gerçekleştiği yerdir. Alveoller, küçük kan damarları olan geniş bir kılcal damar ağına sahiptir. Solunan hava alveollere ulaştığında alveollerden gelen oksijen kılcal damarların duvarlarından kan dolaşımına yayılır. Eş zamanlı olarak metabolizmanın atık ürünü olan karbondioksit kan dolaşımından alveollere yayılır.
3. Oksijen Taşıma:
Oksijen kan dolaşımına girdiğinde kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olan hemoglobine bağlanır. Hemoglobin oksijeni vücutta dokulara ve hücrelere taşıyarak hücresel solunum için gerekli oksijeni sağlar.
4. Karbon Dioksit Giderimi:
Hücresel solunum meydana geldikçe atık ürün olarak karbondioksit üretilir. Bu karbondioksit dokulardan kan dolaşımına yayılır ve sonunda akciğerlere ulaşır. Akciğerlerin içinde karbondioksit kılcal damarlardan alveollere yayılır ve nefes alma işlemi sırasında dışarı verilir.
5. Kan pH'ının Düzenlenmesi:
Akciğerler kanın pH dengesinin korunmasında rol oynar. Vücut aşırı karbondioksit ürettiğinde asitliğin artmasına neden olabilir. Akciğerler daha fazla karbondioksit vererek bu durumu telafi edebilir ve pH dengesinin yeniden sağlanmasına yardımcı olabilir.
Ek olarak akciğerlerin aşağıdakiler de dahil olmak üzere başka işlevleri de vardır:
- Ses Prodüksiyonu:
Akciğerler, ses tellerinin titreşerek ses üretmesi için gerekli hava akışını sağlar.
- Sıcaklık Düzenlemesi:
Akciğerler sıcak havayı dışarı vererek vücudun soğumasına yardımcı olur.
- Havanın Depolanması ve Filtrelenmesi:
Akciğerler geçici bir hava deposu görevi görür ve trakea ve bronş tüpleri solunan havayı filtreleyerek tozu, kirleticileri ve mikroorganizmaları hapseder.
Sonuç olarak, akciğerlerin temel işlevi gaz alışverişini kolaylaştırmak, vücudun oksijen almasını ve karbondioksiti serbest bırakmasını sağlamaktır. Bu hayati süreç, hücrelere ve dokulara sürekli oksijen sağlanmasını sağlar ve kandaki asit-baz dengesinin korunmasına yardımcı olur.