İşte yas tutmanın bazı önemli yönleri:
1. Duygusal Yanıtlar :
- Üzüntü :Yoğun üzüntü ve boşluk hissi yaygındır.
- Öfke :Öfke, kayıpla ilgili olarak kendini güçsüz hissetmekten veya hüsrana uğramaktan kaynaklanabilir.
- Suçluluk :Bazı insanlar, kaybı önleyemedikleri için ya da geçmiş eylemlerden dolayı suçluluk duygusu yaşarlar.
- Pişmanlık :Söylenmeyen veya yapılan şeylerden dolayı pişmanlık duyguları yüzeye çıkabilir.
- Rahatlama :Bazı durumlarda, yas tutan kişiler, özellikle de merhum acı çekiyorsa, rahatlama yaşayabilirler.
2. Fiziksel Reaksiyonlar :
- Bedensel Ağrılar ve Acı :Keder, baş ağrısı, yorgunluk ve sindirim sorunları gibi fiziksel belirtilerle kendini gösterebilir.
- Uyku Bozuklukları :Uykuya dalmada veya uykuyu sürdürmede zorluk veya aşırı uyku yaygındır.
- İştah Değişiklikleri :Bazı kişilerde iştah kaybı yaşanırken, bazı kişilerde ise yemek yemede rahatlık sağlanır.
- Kilo Verme veya Alma :Yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler kilo dalgalanmalarına neden olabilir.
- Artırılmış Hassasiyet :Kederli bireyler dokunmaya, kokulara veya yüksek seslere karşı daha duyarlı olabilir.
3. Bilişsel Değişiklikler :
- Konsantrasyon zorluğu :Keder, konsantrasyona ve hafızaya zarar verebilir.
- Meşguliyet :Ölen kişi, yas tutan kişinin düşüncelerini sıklıkla meşgul edebilir.
- Karışıklık :Keder, net düşünmeyi ve karar vermeyi geçici olarak etkileyebilir.
- Geçmişe dönüşler :Ölen kişiyle ilgili canlı anılar veya rüyalar oluşabilir.
- İnanmama ve İnkar :Başlangıçta, bazı kişiler kaybın gerçekliğini kabul etmekte zorlanabilirler.
4. Davranış Kalıpları :
- Sosyal Geri Çekilme :Yas tutan birey sosyal aktivitelerden çekilip yalnız kalmayı tercih edebilir.
- Ağlayan Bölümler :Gözyaşı ve kontrolsüz ağlama nöbetleri yaygındır.
- Aramak ve Özlemek :Ölen kişiye kavuşma özlemi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir.
- Ritüelleştirilmiş Davranışlar :Bazı kişiler mezar ziyareti, anıt dikme gibi ritüellerle meşgul olabilir.
5. Zaman aralığı :
Yas tutmak benzersiz ve kişisel bir süreçtir ve zaman çizelgesi her bireye göre değişir. Kederin sürmesi için belirli bir süre yoktur. Bazı insanlar haftalarca veya aylarca yoğun bir şekilde yas tutarken, diğerleri gelip giden keder dalgaları yaşayabilir.
Kendinize yas tutmanıza ve kaybı kendi yönteminizle işlemenize izin vermeniz önemlidir. Arkadaşlarınızdan, ailenizden veya bir yas danışmanından destek almak, yas sürecini yönlendirmede faydalı olabilir.