Çölyak hastalığını tetikleyen otoimmün reaksiyonun kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak genetiğin, çevresel faktörlerin ve bağırsak mikrobiyomunun rol oynayabileceğine dair kanıtlar var.
Genetik faktörler
Çölyak hastalığının güçlü bir genetik bileşene sahip olduğu düşünülmektedir. Dünya çapında yaklaşık 100 kişiden 1'i çölyak hastalığıyla ilişkili genleri taşıyor. Ancak bu genleri taşıyan herkeste hastalık gelişmeyebilir. Çölyak hastalığının gelişebilmesi için çevresel faktörler ve bağırsak mikrobiyomu gibi diğer faktörlerin de mevcut olması gerekebileceği düşünülmektedir.
Çevresel faktörler
Stres, enfeksiyon ve belirli kimyasallara maruz kalma gibi belirli çevresel faktörler de çölyak hastalığının tetiklenmesinde rol oynayabilir. Örneğin stres altındaki veya enfeksiyon geçiren kişilerin çölyak hastalığına yakalanma olasılığının daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca pestisitler gibi belirli kimyasallara maruz kalmanın bağırsak zarına zarar verebileceği ve onu glütenden kaynaklanan hasara karşı daha duyarlı hale getirebileceği düşünülmektedir.
Bağırsak mikrobiyomu
Bağırsak mikrobiyomu, bağırsakta yaşayan bakteri topluluğunu ifade eder. Bu bakteriler, yiyecekleri sindirmemize, besin maddelerini emmemize ve enfeksiyonlarla savaşmamıza yardımcı olmak da dahil olmak üzere sağlığımızda önemli bir rol oynar. Bağırsak mikrobiyomunun çölyak hastalığında da rol oynayabileceği düşünülmektedir. Örneğin çölyak hastalığı olan kişilerin bağırsaklarında, bu hastalığa sahip olmayan kişilere göre farklı türde bakteri bulunduğu tespit edilmiştir. Bağırsak mikrobiyomlarındaki bu farklılıkların çölyak hastalığı olan kişilerin gluteni tolere etmesini zorlaştırması mümkündür.