1. Organizasyon: Kas lifleri, kas kasılmasının temel yapı taşları olan sarkomer adı verilen tekrarlanan birimleri içerir. Her sarkomer, kısmen üst üste gelecek şekilde düzenlenmiş ince (aktin) ve kalın (miyozin) filamentlerden oluşur.
2. Filamentlerin Etkileşimi: Kas kasılması sırasında, kalın miyozin filamentleri ince aktin filamentlerinin üzerinden kayarak sarkomerlerin kısalmasına ve kasın kasılmasına neden olur. Bu kayma hareketi, miyozin kafaları ile aktin filamentleri üzerindeki spesifik bağlanma bölgeleri arasındaki moleküler etkileşimler tarafından yönlendirilir.
3. ATP'nin Rolü: Kas kasılması için gereken enerji, ATP'nin (adenozin trifosfat) miyozin başları tarafından hidrolizinden gelir. ATP miyozine bağlandığında, miyozin başının aktine bağlanmasını sağlayan konformasyonel bir değişikliğe uğrar.
4. Köprüler arası Oluşum: Aktine bağlandıktan sonra miyozin başı, aktin filamenti ile çapraz bir köprü oluşturur. Bu çapraz köprü, bir güç darbesine maruz kaldığında kuvvet üreten bir kaldıraç kolu görevi görür. Bu güç darbesi sırasında miyozin başı dönerek aktin filamentini sarkomerin merkezine doğru çekerek kayma hareketine neden olur.
5. Rahatlama: Sinir sinyali durduğunda kas gevşemesi meydana gelir ve kalsiyum iyonları sarkoplazmik retikuluma geri pompalanır. Sonuç olarak, troponin-tropomiyozin kompleksi yerine geri döner, aktin üzerindeki miyozin bağlanma bölgelerini bloke eder ve çapraz köprüler ayrılır. Kas lifi rahatlamış durumuna geri döner.
Kayan filaman modeli, kas kasılması ve gevşemesinin altında yatan moleküler mekanizmaların ayrıntılı bir şekilde anlaşılmasını sağlar. ATP hidrolizi ile kolaylaştırılan aktin ve miyozin filamentleri arasındaki etkileşimin nasıl kuvvet oluşumuna ve kas liflerinin kısalmasına yol açtığını açıklıyor. Bu model, kas fizyolojisi hakkındaki bilgimizi geliştirmede ve kasların hareket halinde ve çeşitli fizyolojik süreçlerde nasıl çalıştığını anlamamızda etkili olmuştur.