Vagus siniri vücuttaki en uzun sinirdir ve kalp atış hızı da dahil olmak üzere çeşitli vücut fonksiyonlarının düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Vagus sinirinin uyarılması, elektriksel uyarı, masaj veya bazı yoga uygulamaları gibi çeşitli yollarla gerçekleşebilir.
Vagus siniri uyarıldığında parasempatik sinir sistemini harekete geçirir ve bu da vücut üzerinde genel bir sakinleştirici etkiye sahiptir. Vagal uyarının başlıca etkilerinden biri kalp atış hızının azalmasıdır. Bunun nedeni, vagus sinirinin doğrudan kalbe zarar vermesi ve kalp atışını kontrol eden elektriksel uyarıların başlatılmasından sorumlu olan sinoatriyal (SA) düğümün aktivitesini etkilemesidir.
Vagal stimülasyon kalp atış hızını çeşitli mekanizmalarla yavaşlatır:
1. Sempatik aktivitede azalma :Vagus siniri, kalp atış hızının arttırılmasından sorumlu olan sempatik sinir sisteminin aktivitesini engelleyebilir. Vagal uyarı sempatik aktiviteyi azalttığında kalp hızı da azalır.
2. SA düğümü üzerinde doğrudan etki :Vagus siniri doğrudan SA düğümünü innerve eder ve onun elektriksel aktivitesini etkileyebilir. Vagus sinirinin uyarılması SA düğümünü hiperpolarize edebilir, daha az uyarılabilir hale getirebilir ve düğüm tarafından üretilen elektriksel uyarıların sıklığını azaltabilir.
3. Refraktör periyodunun uzaması :Vagus siniri aynı zamanda kalp kasının refrakter süresini de uzatabilir. Refrakter dönem, kalp kasının kasılma sonrasında başka bir elektriksel uyarıya yanıt veremediği süredir. Refrakter dönemin uzatılması, kalp atış hızının çok hızlı kasılmasını engelleyerek yavaşlatabilir.
Genel olarak, vagal uyarının kalp atış hızı üzerinde önemli bir etkisi vardır ve vücudun dengeli kardiyovasküler fonksiyonu sürdürme ve çeşitli stres etkenlerine ve fizyolojik taleplere yanıt verme yeteneğine katkıda bulunur.