Beyindeki bazı yaygın kronik parankimal değişiklikler şunlardır:
1. Beyin Atrofisi: Bu, genellikle Alzheimer veya Parkinson hastalığı gibi yaşlanma veya nörodejeneratif hastalıklarla ilişkili olan genelleştirilmiş beyin dokusu hacmi kaybını ifade eder. Atrofi belirli beyin bölgelerini etkileyebilir veya daha yaygın olabilir.
2. Lökoensefalopati: Bu terim beynin beyaz maddesindeki anormallikleri tanımlar. Vasküler hastalık (örn. küçük damar hastalığı), demiyelinizan bozukluklar (örn. multipl skleroz) veya toksik/metabolik etkiler gibi çeşitli durumlardan kaynaklanabilir. Lökoensefalopati beynin iletişim yollarını bozabilir ve bilişsel ve motor eksikliklere yol açabilir.
3. Gliotik Yara İzi: Beyin hasarı veya hastalığını takiben, hasar görmüş nöronlar ve aksonların yerini, başta astrositler olmak üzere glial hücreler alabilir. Bu reaktif süreç, gliosis veya gliotik skarlaşma olarak bilinir. Koruyucu veya yenileyici bir fonksiyona hizmet edebilse de aşırı gliosis, nöronal yenilenmeyi engelleyebilir ve kronik beyin fonksiyon bozukluğuna katkıda bulunabilir.
4. Laküner Enfarktlar: Bunlar beyindeki küçük delici arterlerin tıkanmasından kaynaklanan küçük iskemik lezyonlardır. Lacunar enfarktüsler derin beyin yapılarında yaygındır ve zamanla birikerek özellikle yaşlılarda veya vasküler risk faktörleri olanlarda bilişsel bozulmaya yol açabilir.
5. Hemosiderin Yatakları: Hemosiderin, hemorajik felç gibi intraserebral kanama olaylarından sonra beyin dokusunda birikebilen demir içeren bir pigmenttir. Hemosiderin birikintileri devam edebilir ve kronik inflamasyona ve nörotoksisiteye katkıda bulunabilir.
6. Ensefalomalazi: Ensefalomalazi, genellikle iskemik yaralanma (örneğin felç) veya travmadan kaynaklanan beyin dokusunun yumuşaması veya sıvılaşması anlamına gelir. Beyinde kistik lezyonların veya boşlukların oluşmasına yol açabilir.
Bu kronik parankim değişikliklerinin yeri, ciddiyeti ve altta yatan nedene bağlı olarak beyin fonksiyonu üzerinde önemli etkileri olabilir. Nörolojik bozuklukların ve hastalıkların klinik görünümüne katkıda bulunan bilişsel eksiklikler, motor bozukluklar, duyu bozuklukları veya çeşitli nörolojik semptomlar olarak ortaya çıkabilirler.
Kronik parankimal değişikliklerin teşhisi, tipik olarak, beyin anatomisinin ayrıntılı görüntülerini sağlayan ve yapısal anormallikleri ortaya çıkarabilen manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi nörogörüntüleme tekniklerini içerir. Bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları, özellikle kalsifikasyonlar veya hemorajik lezyonlarla ilgili olanlar olmak üzere belirli değişiklikleri görselleştirmek için de kullanılabilir.
Kronik parankimal değişikliklere yönelik tedavi yaklaşımları, altta yatan nedene bağlı olarak değişir ve değişikliklerden sorumlu spesifik hastalık veya durumu ele almayı amaçlar. Erken tanı, risk faktörlerinin yönetimi ve uygun müdahaleler, parankimal değişikliklerin ilerlemesinin hafifletilmesine veya yavaşlatılmasına, beyin fonksiyonunun korunmasına ve hasta sonuçlarının iyileştirilmesine yardımcı olabilir.