1. Besin İşleme ve Metabolizma: Karaciğer, gastrointestinal sistemden emilen besinlerin işlenmesinde ve metabolize edilmesinde merkezi bir rol oynar. Bağırsaktan gelen kan, hepatik portal ven yoluyla karaciğere girdiğinde, beraberinde glikoz, amino asitler, vitaminler ve mineraller gibi çeşitli besinleri getirir. Karaciğer hücreleri (hepatositler) bu besinleri alır ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli metabolik süreçleri gerçekleştirir:
- Glikojenez ve Glukoneogenez: Karaciğer, fazla glikozu depolamak için glikojene dönüştürür veya gerektiğinde depolanan glikojeni glikoza dönüştürür (glikojenoliz). Ayrıca amino asitler gibi diğer besin maddelerini de glukoneojenez adı verilen bir süreçle glikoza dönüştürür.
- Protein Sentezi: Karaciğer, plazma proteinleri (örn. albümin) ve enzimler dahil olmak üzere vücut fonksiyonları için gerekli olan çeşitli proteinleri sentezler.
- Lipit Metabolizması: Karaciğer lipid metabolizmasında önemli bir rol oynar. Kolesterol, fosfolipidler ve trigliseritleri sentezler. Ayrıca oruç veya açlık sırasında yağ asitlerini parçalar ve ketonlar üretir.
- Safra Üretimi: Karaciğer, ince bağırsakta yağların emülsifikasyonuna ve sindirimine yardımcı olan safrayı üretir. Safra bileşenleri karaciğerde sentezlenir ve hepatik kanalları oluşturmak üzere birleşen safra kanaliküllerine salgılanır.
2. Detoksifikasyon ve Atıkların Giderilmesi: Karaciğer vücut için bir detoksifikasyon merkezi görevi görür. Çeşitli toksinleri, metabolik atık ürünleri ve zararlı maddeleri kandan işler ve uzaklaştırır. Bunlar şunları içerir:
- İlaç Metabolizması: Karaciğer ilaçları ve ilaçları metabolize ederek onları atılabilecek inaktif formlara dönüştürür.
- Amonyak Detoksifikasyonu: Karaciğer, proteinlerin parçalanmasıyla oluşan zehirli amonyağı, daha az zararlı olan ve idrarla atılan üreye dönüştürür.
- Bilirubinin Uzaklaştırılması: Hem'in (hemoglobinin demir içeren bileşeni) parçalanmasıyla üretilen sarı bir pigment olan bilirubin, karaciğere taşınır ve safranın bir bileşeni olarak atılır.
3. Depolama: Karaciğer, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli besin maddeleri ve maddeler için bir depolama organı görevi görür:
- Glikojen: Karaciğer fazla glikozu daha sonra kan şekeri düştüğünde kullanılmak üzere glikojen olarak depolar.
- Vitaminler ve Mineraller: Karaciğer, gelecekte kullanılmak üzere vitaminleri (örneğin A, D ve B12 vitaminleri) ve mineralleri (örneğin demir ve bakır) depolar.
- Demir Geri Dönüşümü: Karaciğer, fazla demiri depolayarak ve hemoglobin sentezi için gerektiğinde serbest bırakarak demirin geri dönüşümünde rol oynar.
Hepatik portal sistemi, bağırsaktan gelen kanın sistemik dolaşıma girmeden önce karaciğerden geçmesini sağlayarak, besinlerin verimli bir şekilde işlenmesine, metabolizmasına, detoksifikasyonuna ve depolanmasına olanak tanıyarak genel homeostazise ve refaha katkıda bulunur.