İşlev:
1. Yüzey Geriliminin Azaltılması: Sürfaktan, akciğer alveollerindeki hava-sıvı arayüzündeki yüzey gerilimini azaltır. Bunu yaparak solunum sırasında alveoler stabilitenin korunmasına yardımcı olur. Yüzey aktif madde olmadan, suyun yüksek yüzey gerilimi nedeniyle alveoller her nefes vermenin sonunda çöker ve nefes almayı imkansız hale getirir.
2. Akciğer Uyumluluğunu Artırır: Sürfaktan akciğerlerin elastikiyetini ve uyumluluğunu artırır, solunum işini azaltır. Solunum sırasında alveollerin daha kolay genişlemesini ve geri çekilmesini sağlar.
3. Atelektaziye Karşı Koruma: Sürfaktan, özellikle ekspirasyon sırasında alveollerin çökmesini önler. Alveollerin açık kalmasına yardımcı olarak alveollerin çöktüğü ve havasız kaldığı bir durum olan atelektaziyi önler.
4. İmmünolojik Savunma: Sürfaktan, akciğerlerin doğuştan gelen bağışıklık savunmasında rol oynayan çeşitli proteinler ve lipitler içerir. Bu maddeler patojenler, bakteriler ve virüslerle etkileşime girerek yabancı parçacıkların solunum yollarından temizlenmesini artırabilir.
5. Gaz Değişimindeki Rolü: Sürfaktan, alveolar stabiliteyi kolaylaştırarak ve solunum işini azaltarak etkili gaz değişimine dolaylı olarak katkıda bulunabilir. Yüzey aktif madde sisteminin düzgün çalışması, optimum oksijen alımını ve karbondioksitin uzaklaştırılmasını sağlar.
6. Yenidoğan Solunum Sıkıntısı Sendromu (NRDS): Sürfaktan özellikle yenidoğan bebeklerde, özellikle de prematüre bebeklerde çok önemlidir. NRDS, prematüre bebeklerin akciğerlerinde sürfaktan eksikliği veya fonksiyon bozukluğu olduğunda ortaya çıkan bir solunum rahatsızlığıdır. Bu durum solunum sıkıntısına neden olur ve yaşamı tehdit edici olabilir. Bu nedenle bu bebeklerde nefes almayı desteklemek amacıyla sürfaktan replasman tedavisi sıklıkla kullanılmaktadır.
Genel olarak yüzey aktif madde, akciğerlerin yapısal bütünlüğünün korunmasında, etkili akciğer fonksiyonunun desteklenmesinde ve solunum mekaniğinin geliştirilmesinde, böylece solunum sırasında uygun gaz değişiminin sağlanmasında kritik bir rol oynar.