Akciğerlerin temel işlevi hava ile kan dolaşımı arasında oksijen ve karbondioksit değişimini sağlamaktır. Bu değişim akciğerlerdeki küçük hava keseleri olan alveollerde gerçekleşir. Nefes aldığımızda, oksijen açısından zengin hava akciğerlere girer ve alveoller boyunca küçük kan damarları olan kılcal damarlara yayılır. Aynı zamanda metabolizmanın atık ürünü olan karbondioksit kılcal damarlardan alveollere yayılır ve nefesle dışarı verilir.
Kan pH'ının Düzenlenmesi
Akciğerler ayrıca kanın pH'ının düzenlenmesinde de rol oynar. Bu, kandaki karbondioksit miktarının kontrol edilmesiyle yapılır. Karbondioksit asidik bir gazdır, dolayısıyla kandaki karbondioksit seviyesi arttığında pH düşer ve kan daha asidik hale gelir. Tersine, kandaki karbondioksit seviyesi düştüğünde pH yükselir ve kan daha alkali hale gelir.
Yüzey Aktif Madde Üretimi
Akciğerler, alveollerin çökmesini önlemek için gerekli olan, yüzey aktif madde adı verilen bir madde üretir. Sürfaktan, alveolleri kaplayan ve hava-sıvı arayüzünün yüzey gerilimini azaltan protein ve lipitlerin bir karışımıdır. Bu, akciğerler tamamen söndüğünde bile alveollerin açık kalmasına yardımcı olur.
Savunma Mekanizmaları
Akciğerlerin onları enfeksiyon ve yaralanmalardan koruyan çeşitli savunma mekanizmaları vardır. Bu mekanizmalar şunları içerir:
* Mukus: Akciğerler toz, polen ve diğer parçacıkları tutan yapışkan bir madde olan mukus üretir.
* Kirpikler: Hava yollarını kaplayan hücreler, ileri geri hareket eden küçük saç benzeri yapılar olan silialarla kaplıdır. Bu hareket, mukus ve sıkışmış parçacıkların akciğerlerden dışarı atılmasına yardımcı olur.
* Alveoler makrofajlar: Bu hücreler alveollerde bulunur ve bakteri, virüs ve diğer yabancı parçacıkların uzaklaştırılmasına yardımcı olur.
* Öksürme ve hapşırma: Bu refleksler mukus ve yabancı parçacıkların akciğerlerden atılmasına yardımcı olur.
Diğer İşlevler
Yukarıda sıralanan işlevlere ek olarak akciğerler aşağıdaki konularda da rol oynar:
* Termoregülasyon: Akciğerler, hava ile kan dolaşımı arasında ısı alışverişi yaparak vücut sıcaklığının düzenlenmesine yardımcı olur.
* Su dengesi: Akciğerler, hava ile kan dolaşımı arasında su buharı alışverişi yaparak su dengesinin düzenlenmesine yardımcı olur.
* Ses üretimi: Akciğerler nefes alma gücü sağlar. Bu, akciğerlerdeki havanın ses üreten gırtlak yoluyla dışarı atılmasıyla yapılır.