1. Yüzey Geriliminin Azaltılması: Sürfaktan, alveollerin hava-sıvı arayüzünde yüzey gerilimini azaltan bir madde olarak görev yapar. Yüzey gerilimi, bir sıvı yüzeyinin büzülme ve alanını en aza indirme eğilimidir. Akciğerlerde yüksek yüzey gerilimi, özellikle ekspirasyon sırasında alveolar kollapsa neden olabilir. Yüzey aktif madde yüzey gerilimini azaltarak alveollerin nefes alma sırasında kolayca genişlemesine ve geri çekilmesine olanak tanır.
2. Alveollerin stabilitesi: Sürfaktan alveollerin stabilize edilmesine yardımcı olur ve nefes verme sırasında çökmelerini önler. Yüzey gerilimini azaltarak, yüzey aktif madde alveollerin yüksek basınç gerektirmeden şekillerini korumalarına ve geri tepmelerine olanak tanır. Bu stabilite, akciğer fonksiyonunun sürdürülmesi ve solunum sıkıntısına yol açabilecek alveolar kollapsın önlenmesi için çok önemlidir.
3. Uyumluluk: Sürfaktan, akciğerlerin genişlemesi ve geri tepmesinin kolaylığını ifade eden akciğer uyumluluğunu artırır. Yüzey gerilimini azaltarak ve alveolleri stabilize ederek yüzey aktif madde hava akışına karşı direnci azaltır ve nefes almayı kolaylaştırır. Artan akciğer kompliyansı özellikle solunum sıkıntısı sendromu gibi akciğer sertliğinin arttığı durumlarda faydalıdır.
4. Gaz Değişimi: Sürfaktan akciğerlerde verimli gaz değişimini kolaylaştırır. Alveolleri stabilize ederek ve yüzey gerilimini azaltarak yüzey aktif madde, hava ile pulmoner kılcal damarlar arasında daha iyi temas sağlar. Bu gelişmiş temas, alveol-kılcal membran boyunca oksijen ve karbon dioksitin difüzyonunu artırarak verimli gaz değişimine yol açar.
5. Havayolu Direnci: Sürfaktan aynı zamanda daha az düzeyde de olsa hava yolu direncini de etkileyebilir. Yüzey gerilimini azaltarak ve alveoler stabiliteyi koruyarak sürfaktan, küçük hava yollarındaki hava akışına direnci dolaylı olarak etkileyebilir. Ancak birincil etkisi, doğrudan hava yolu direncini etkilemek yerine alveollerin stabilitesi ve fonksiyonu üzerindedir.
Genel olarak yüzey aktif maddenin yüzey gerilimini azaltma, alveolar stabilite, uyum, gaz değişimi ve hava yolu direnci üzerindeki etkileri, solunum sırasında normal akciğer fonksiyonunun ve hava akışının korunmasına önemli ölçüde katkıda bulunur.