1. Osteoblastların Oluşumu:
- Kemik oluşumu osteoblast adı verilen özel hücrelerin aktivitesiyle başlar. Bu hücreler, başta kollajen tip I olmak üzere kemik matriksinin organik bileşenlerinin sentezlenmesinden ve salgılanmasından sorumludur.
2. Matris Mineralizasyonu:
- Organik matriks oluştuktan sonra osteoblastlar mineralizasyon sürecini başlatır. İnorganik pirofosfatı (bir mineralizasyon inhibitörü) fosfat iyonlarına dönüştüren bir enzim olan alkalin fosfataz salgılarlar.
- Fosfat iyonları kalsiyum iyonlarına bağlanarak kemiklerin ana mineral bileşeni olan hidroksiapatit kristallerini oluşturur. Bu süreç kemik matrisinin sertleşmesine ve güçlenmesine neden olur.
3. Kemik Yeniden Yapılanması:
- Kemiğin yeniden şekillenmesi, eski kemik dokusunun osteoklastlar tarafından parçalanmasını ve osteoblastlar tarafından yeni kemik dokusunun oluşturulmasını içeren sürekli bir süreçtir.
- Osteoklastlar, mineralize kemik matrisini parçalayan, kalsiyum ve diğer mineralleri kan dolaşımına geri bırakan enzimler ve asitler salgılar.
- Osteoblastlar daha sonra eski kemiğin emildiği bölgelere yeni kemik dokusu bırakır. Bu yeniden yapılanma süreci kemik gücünün korunmasına yardımcı olur ve mikro hasarı onarır.
Kemik Yoğunluğunu ve Gücünü Etkileyen Faktörler:
a. Hormonlar:
- Büyüme hormonu (GH):GH, çocukluk ve ergenlik döneminde kemik büyümesini ve mineralizasyonunu destekler.
- Paratiroid hormonu (PTH):PTH vücuttaki kalsiyum ve fosfat seviyelerini düzenler ve dolaylı olarak kemiğin yeniden şekillenmesini etkiler.
- Kalsitonin:Kalsitonin, osteoklastlar tarafından kemik emilimini engelleyerek kemik kütlesinin korunmasına yardımcı olur.
b. Beslenme:
- Kalsiyum:Yeterli kalsiyum alımı kemik sağlığı için çok önemlidir. Kalsiyum kemiklerin birincil mineral bileşenidir ve kemiklerin sağlamlığı ve yoğunluğu için gereklidir.
- D Vitamini:D vitamini, kalsiyumun bağırsaklardan emilimini artırır. Uygun kemik mineralizasyonu ve kemik yoğunluğunun korunması için gereklidir.
- K Vitamini:K vitamini, kemik mineralizasyonu için gerekli olan proteinlerin sentezinde rol oynar.
c. Fiziksel Aktivite:
- Yürüme, koşma ve direnç antrenmanı gibi ağırlık taşıyan egzersizler kemik hücrelerini uyarır ve kemik oluşumunu destekler. Fiziksel aktivite kemik yoğunluğunu arttırır ve osteoporoz riskini azaltır.
d. Genetik:
- Genetik faktörler de kemik yoğunluğunda rol oynar. Bazı kişiler kalıtsal genetik farklılıklar nedeniyle osteoporoz gelişmeye daha yatkın olabilir.
Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin dengeli bir diyet uygulayarak, düzenli fiziksel aktivite yaparak ve yeterli uyku alarak bireyler kemik sağlığını destekleyebilir ve kemiklerinin daha yoğun ve güçlü olmasına yardımcı olabilirler.