1. Kan damarı yaralanması: Kan pıhtılaşması süreci, bir kan damarı hasar gördüğünde veya yaralandığında, örneğin bir kesik veya travma nedeniyle başlatılır.
2. Doku faktörünün açığa çıkması: Kan damarındaki hasar, doku faktörü adı verilen bir proteini içeren alttaki dokuyu açığa çıkarır. Doku faktörü pıhtılaşma kademesinin birincil tetikleyicisidir.
3. Pıhtılaşma kademesinin etkinleştirilmesi: Doku faktörü, faktör VII adı verilen bir proteine bağlanır ve bu protein, daha sonra faktör X'i etkinleştirir. Bu, birbirleriyle adım adım etkileşime giren çeşitli pıhtılaşma faktörlerini, enzimleri ve proteinleri içeren, pıhtılaşma kademesi olarak bilinen bir zincirleme reaksiyonu başlatır.
4. Fibrin oluşumu: Pıhtılaşma kademesi, fibrinojen adı verilen bir proteinin fibrin şeritlerine dönüşmesine yol açar. Fibrin şeritleri çözünmez ve ağ benzeri bir ağ oluşturarak trombositleri ve diğer kan hücrelerini dolaştırır.
5. Platelet aktivasyonu ve toplanması: Trombositler, kanın pıhtılaşmasında çok önemli bir rol oynayan küçük, disk şeklindeki kan hücreleridir. Hasarlı kan damarı ve pıhtılaşma faktörleriyle temasa geçtiklerinde aktif hale gelirler. Aktive olan trombositler şekil değiştirir, projeksiyonlarını uzatır ve yapışkan hale gelir. Bir araya gelerek hasarlı bölgeyi kapatmaya yardımcı olan bir trombosit tıkacı oluştururlar.
6. Pıhtının geri çekilmesi: Fibrin ağı trombosit tıkacının etrafında oluştuğunda, geri çekilme adı verilen bir işleme tabi tutulur. Geri çekilme sırasında trombositler hasarlı kan damarının kenarlarını birbirine yaklaştırarak pıhtıyı daha da güçlendirir ve kan kaybını azaltır.
7. Pıhtı çözülmesi: Pıhtı oluştuktan ve kan damarı iyileştikten sonra vücut yavaş yavaş parçalanır ve fibrinoliz adı verilen bir süreçle pıhtıyı uzaklaştırır. Bu, iyileşme tamamlandıktan sonra etkilenen bölgeye kan akışının yeniden sağlanmasını sağlar.
Sağlıklı bireylerde kanın pıhtılaşmasının sıkı bir şekilde düzenlenen bir süreç olduğunu unutmamak önemlidir. Çeşitli proteinler, inhibitörler ve geri bildirim mekanizmaları, pıhtıların yalnızca gerektiğinde oluşmasını ve daha sonra onlara olan ihtiyaç sona erdiğinde çözünmesini sağlar. Ancak anormal veya aşırı pıhtılaşma, derin ven trombozu (DVT) veya pulmoner emboli (PE) gibi durumlara yol açabilirken, yetersiz pıhtılaşma da kanama bozukluklarına neden olabilir.