Tiroid bezi, boyunda, Adem elmasının hemen altında yer alan küçük, kelebek şeklinde bir bezdir. Metabolizmayı, büyümeyi ve gelişmeyi düzenleyen iki hormon, triiyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) üretir.
Tiroid bezi nasıl çalışır?
Tiroid bezi T3 ve T4'ü kan dolaşımına salarak çalışır. Bu hormonlar vücuttaki hücrelere gider ve hücre yüzeyindeki reseptörlere bağlanır. Bu bağlanma, gen ekspresyonunda ve protein sentezinde değişikliklere yol açan bir dizi olayı tetikler.
Tiroid hormonlarının etkileri nelerdir?
Tiroid hormonlarının vücut üzerinde çok çeşitli etkileri vardır:
* Metabolizma: Tiroid hormonları metabolizma hızını artırır, bu da hücrelerin enerjiyi daha hızlı kullanması anlamına gelir. Bu, kilo kaybına, iştahın artmasına ve "sınırda" olma hissine yol açabilir.
* Büyüme ve gelişme: Tiroid hormonları çocuklarda ve ergenlerde normal büyüme ve gelişme için gereklidir. Kemik büyümesini, beyin gelişimini ve cinsel olgunlaşmayı düzenlemeye yardımcı olurlar.
* Üretim: Tiroid hormonları kadınlarda adet döngüsünün, erkeklerde ise sperm üretiminin düzenlenmesine yardımcı olur.
* Ruh Hali: Tiroid hormonları ruh halini ve davranışı etkileyebilir. Düşük tiroid hormonu seviyeleri depresyon ve anksiyeteye yol açabilirken, yüksek seviyeleri sinirlilik ve uykusuzluğa neden olabilir.
Tiroid sorunlarının nedenleri nelerdir?
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere tiroid sorunlarına neden olabilecek birçok farklı şey vardır:
* Otoimmün hastalıklar: Tiroid sorunlarının en yaygın nedeni Hashimoto tiroiditi adı verilen otoimmün bir hastalıktır. Bu durumda bağışıklık sistemi tiroid bezine saldırarak iltihaplanma ve hasara yol açar.
* İyot eksikliği: İyot, tiroid hormonlarının üretimi için gerekli olan bir mineraldir. Diyetinizde yeterli miktarda iyot almazsanız hipotiroidizm gelişebilir.
* İlaçlar: Bazı ilaçlar tiroid hormonlarının üretimine veya işlevine müdahale edebilir.
* Tiroid kanseri: Tiroid kanseri, tiroid bezini etkileyebilen nispeten nadir bir kanser türüdür.
Tiroid sorunları nasıl tedavi edilir?
Tiroid sorunlarının tedavisi sorunun nedenine bağlıdır. Yaygın tedaviler şunları içerir:
* İlaç: Tiroid bezi yeterince hormon üretmiyorsa (hipotiroidizm), tiroid hormonlarını değiştirmek için ilaç kullanılabilir. Tiroid bezi çok fazla hormon üretiyorsa (hipertiroidizm) tiroid hormonlarının üretimini engellemek için de ilaç kullanılabilir.
* Ameliyat: Kanserli veya çok büyümüş bir tiroid bezinin çıkarılması için ameliyat gerekli olabilir.
* Radyoaktif iyot: Radyoaktif iyot, tiroid dokusunu yok etmek için kullanılabilecek bir tedavi türüdür. Genellikle hipertiroidizm veya tiroid kanserini tedavi etmek için kullanılır.
Tiroid sorunlarının komplikasyonları nelerdir?
Tedavi edilmezse tiroid sorunları aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi komplikasyona yol açabilir:
* Kilo alımı: Düşük tiroid hormon seviyeleri, daha fazla yemek yemeseniz bile kilo almanıza neden olabilir.
* Yorgunluk: Düşük tiroid hormon seviyeleri de yorgunluğa ve halsizliğe neden olabilir.
* Kabızlık: Düşük tiroid hormon seviyeleri, gıdanın bağırsaklardaki hareketini yavaşlatarak kabızlığa yol açabilir.
* Kuru cilt: Düşük tiroid hormon seviyeleri kuru cilde neden olabilir.
* Saç dökülmesi: Düşük tiroid hormon seviyeleri de saç dökülmesine neden olabilir.
* Adet sorunları: Düşük tiroid hormon seviyeleri kadınlarda adet döngüsünü bozabilir.
* Kısırlık: Düşük tiroid hormon seviyeleri hem erkeklerde hem de kadınlarda kısırlığa neden olabilir.
* Kalp sorunları: Düşük tiroid hormon seviyeleri kalp hastalığı riskini artırabilir.