Beyin, çalışması için çok fazla enerjiye ihtiyaç duyan karmaşık bir organdır. Vücut ağırlığının yalnızca %2'sini oluşturmasına rağmen vücudun toplam enerjisinin yaklaşık %20'sini kullanır. Uyuduğumuzda beyin dalgalarımız yavaşlar ve beyin aktivitemiz azalır. Bu beynin dinlenmesine ve kendini onarmasına olanak tanır.
Beynin dinlenmeye ihtiyaç duymasının nedenlerinden bazıları şunlardır:
* Atık ürünleri çıkarmak için. Gün boyunca beyin adenozin gibi atık ürünler üretir. Adenozin beyinde birikerek yorgunluğa neden olabilir. Uyuduğumuzda beynimiz adenozin ve diğer atık ürünleri temizler.
* Hasarı onarmak için. Beyin sürekli olarak kendini onarmaktadır. Uyuduğumuzda beyin, hasarlı hücrelerin onarılmasına yardımcı olan büyüme hormonlarını salgılar.
* Anıları pekiştirmek için. Yeni şeyler öğrendiğimizde beynimiz yeni anılar yaratır. Bu anılar beynin hipokampüsünde depolanır. Uyku sırasında hipokampus bu anıları birleştirir; bu da bunların hipokampustan uzun süre saklanabilecekleri beynin diğer bölümlerine taşındığı anlamına gelir.
* Duyguları düzenlemek için. Uyku duygularımızı düzenlemeye yardımcı olur. Uykusuz kaldığımızda kendimizi sinirli, kızgın ve üzgün hissetme olasılığımız daha yüksektir.
* Bilişsel işlevi geliştirmek için. Uyku, dikkat, hafıza ve karar verme becerilerimiz de dahil olmak üzere bilişsel işlevimizi geliştirmeye yardımcı olur.
Ne kadar uykuya ihtiyacımız var?
İhtiyacımız olan uyku miktarı kişiden kişiye değişir. Çoğu yetişkinin gece başına yaklaşık 7-8 saat uykuya ihtiyacı vardır. Çocuklar ve gençler daha da fazla uykuya, yani gecede 9-10 saate ihtiyaç duyarlar.
Yeterince uyuyamazsak ne olur?
Yeterince uyuyamazsak, bunun bir takım olumsuz sonuçları olabilir:
* Yorgunluk. Uyku yoksunluğu kendimizi yorgun ve bitkin hissetmemize neden olabilir.
* Ruh hali değişimleri. Uyku yoksunluğu kendimizi sinirli, kızgın ve üzgün hissetmemize neden olabilir.
* Konsantrasyon zorluğu. Uyku yoksunluğu konsantre olmayı ve dikkati toplamayı zorlaştırabilir.
* Bellek sorunları. Uyku yoksunluğu hafızamıza zarar verebilir.
* Karar verme sorunları. Uyku yoksunluğu iyi kararlar almayı zorlaştırabilir.
* Kaza riskinin artması. Uyku yoksunluğu kaza riskimizi artırabilir.
* Uzun vadeli sağlık sorunları. Uyku yoksunluğu obezite, kalp hastalığı ve diyabet gibi uzun vadeli sağlık sorunları riskimizi artırabilir.
Uykumuzu nasıl iyileştirebiliriz?
Uykumuzu iyileştirmek için yapabileceğimiz birçok şey vardır:
* Düzenli bir uyku programı oluşturun. Hafta sonları bile her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkın.
* Rahatlatıcı bir uyku zamanı rutini oluşturun. Bu, sıcak bir banyo yapmayı, kitap okumayı veya sakinleştirici müzik dinlemeyi içerebilir.
* Yatak odanızın karanlık, sessiz ve serin olduğundan emin olun.
* Yatmadan önce kafein ve alkolden kaçının.
* Düzenli egzersiz yapın. Egzersiz daha kolay uykuya dalmanıza yardımcı olabilir.
* Uyku bozukluğunuz varsa bir doktora görünün. İki haftadan uzun süredir uyku sorunu yaşıyorsanız uyku bozukluğunuz olabilir. Teşhis ve tedavi için bir doktora görünün.
Uyku genel sağlığımız ve refahımız için gereklidir. Yeterli uyku alarak ruh halimizi, enerji seviyemizi ve bilişsel işlevimizi geliştirebiliriz. Ayrıca kaza ve uzun vadeli sağlık sorunları riskimizi de azaltabiliriz.