Bağışıklık yetersizliği hastalıklarının başlıca iki ana kategorisi vardır:
1. Birincil İmmün Yetmezlik (PI):
Birincil immün yetmezlik hastalıkları, bireylerin kusurlu bir bağışıklık sistemi ile doğduğu genetik veya kalıtsal bozukluklardır. Bu koşullar genellikle çocuklukta veya erken yaşamda ortaya çıkar. Örnekler şunları içerir:
- Şiddetli Kombine İmmün Yetmezlik (SCID):Bu, T hücreleri, B hücreleri ve doğal öldürücü (NK) hücreler gibi temel bağışıklık hücrelerinin yokluğu veya aşırı düşük seviyeleri ile karakterize edilen nadir ve yaşamı tehdit eden bir hastalıktır.
- Yaygın Değişken İmmün Yetmezlik (CVID):CVID, anormal derecede düşük antikor seviyeleri ile karakterize edilen ve tekrarlayan enfeksiyonlara yol açan kronik bir bağışıklık sistemi bozukluğudur.
- X'e bağlı Agammaglobulinemi (XLA):XLA, neredeyse yalnızca erkekleri etkileyen genetik bir hastalıktır ve antikor üretiminin bozulmasıyla karakterize edilir.
2. İkincil İmmün Yetmezlik (SI):
İkincil immün yetmezlik hastalıkları, düzgün çalışan bir bağışıklık sistemi bozulduğunda veya tehlikeye girdiğinde ortaya çıkan edinilmiş durumlardır. Bu hastalıklar her yaşta gelişebilir ve çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir:
- HIV/AIDS:Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu (AIDS), hayati bağışıklık sistemi hücrelerine, özellikle de CD4+ T hücrelerine saldıran ve onları yok eden insan bağışıklık yetersizliği virüsü (HIV) enfeksiyonundan kaynaklanır.
- Kanser:Lösemi, lenfoma ve miyelom gibi belirli kanser türleri kemik iliğini etkileyebilir ve bağışıklık hücrelerinin üretimini bozabilir.
- Kronik hastalıklar:Diyabet, kronik böbrek hastalığı ve lupus gibi otoimmün bozukluklar, bağışıklık fonksiyonunun bozulmasına neden olabilir.
- İlaçlar:Kemoterapi, radyasyon tedavisi ve kortikosteroidler gibi bazı ilaçlar bağışıklık sistemini geçici veya kalıcı olarak baskılayabilir.
- Yetersiz beslenme:Özellikle protein ve vitaminlerdeki ciddi beslenme eksiklikleri bağışıklık sistemini zayıflatabilir.
- Yaşlanma:İnsanlar yaşlandıkça bağışıklık sistemleri doğal olarak azalarak onları enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı daha duyarlı hale getirir.
- Diğer enfeksiyonlar:Kızamık, su çiçeği ve grip gibi viral ve bakteriyel enfeksiyonlar bağışıklık sistemini geçici olarak zayıflatabilir.
İmmün yetmezlik hastalıkları, durumun tipine ve ciddiyetine bağlı olarak çeşitli semptomlara ve komplikasyonlara sahip olabilir. Tedavi seçenekleri arasında bağışıklık sistemini güçlendirecek ilaçlar, enfeksiyonlarla mücadele için antibiyotikler, kök hücre nakli veya gen terapisi gibi tedaviler, enfeksiyon riskini en aza indirecek yaşam tarzı değişiklikleri ve aşılama ve enfeksiyon salgınları sırasında kalabalıktan kaçınma gibi önleyici tedbirler yer alabilir.
Genel olarak, bağışıklık yetersizliği hastalıkları kişinin sağlığını ve refahını önemli ölçüde etkileyebilir, ancak erken teşhis, uygun tıbbi bakım ve destekleyici müdahaleler, bu koşullardan etkilenen bireylerin sonuçlarını ve yaşam kalitesini iyileştirebilir.