İki ana tip hafıza hücresi vardır:
1. B Bellek hücreleri:B bellek hücreleri, spesifik antijenlerle karşılaşan ve onları tanıyan B lenfositlerinden türetilir. Bir enfeksiyondan sonra, bir B hücresi popülasyonu, uzun bir süre dolaşımda kalan hafıza hücrelerine farklılaşır. Aynı antijene yeniden maruz kaldıklarında, bu hafıza hücreleri hızla antikor salgılayan plazma hücrelerine farklılaşır ve hızla patojeni etkili bir şekilde nötralize eden yüksek afiniteli antikorlar üretir.
2. T Bellek hücreleri:T bellek hücreleri, bir antijene yanıt olarak etkinleştirilen T lenfositlerinden üretilir. Bellek T hücreleri iki ana alt tipten oluşur:
A. Sitotoksik T Bellek hücreleri (CTL'ler):CTL bellek hücreleri, tanıdıkları spesifik antijeni sergileyen enfekte veya kanserli hücreleri hedef alır ve yok eder.
B. Yardımcı T Bellek hücreleri (Th hücreleri):Th bellek hücreleri, B hücrelerinin antikor üreten plazma hücrelerine farklılaşmasına yardımcı olur ve ayrıca enfeksiyonla mücadele etmek için CTL'ler ve makrofajlar dahil diğer bağışıklık hücrelerinin etkinleştirilmesine yardımcı olur.
Bellek hücrelerinin önemi, konakçıya uzun süreli bağışıklık kazandırma yeteneklerinde yatmaktadır. Bellek hücreleri vücuda daha önce karşılaşılan patojenleri tanıma ve bunlara yanıt verme konusunda "öncülük" sağlar ve bu da daha hızlı ve daha güçlü bağışıklık yanıtlarına yol açar. Bu fenomen, bireylerin daha önce karşılaştıkları patojenlere daha sonra maruz kaldıklarında neden tipik olarak daha hafif veya hatta asemptomatik enfeksiyonlar yaşadıklarını açıklamaktadır.
Ek olarak, hafıza hücreleri vücutta yıllarca hatta on yıllarca varlığını sürdürebilir ve belirli enfeksiyonlara karşı uzun süreli koruma sağlar. Bağışıklık sistemini belirli hastalıklara karşı hafıza hücreleri üretmesi için uyararak çalışan ve devam eden enfeksiyonlara gerek kalmadan uzun süreli bağışıklık sağlayan aşıların etkinliğinin ardındaki neden budur.