İşte vücudumuzun reflekslerinin olmasının nedeni:
1. Koruma:
- Reflekslerin temel işlevi bizi zarardan korumaktır. Örneğin, diz çökme refleksi, dizlerimiz ani basınç altında büküldüğünde hasar görmesini önlemeye yardımcı olur ve göz kırpma refleksi, gözlerimizi yabancı cisimlerden korur.
2. Hızlı Yanıt:
- Bir refleks tetiklendiğinde yanıt neredeyse anında gerçekleşir. Bunun nedeni, refleks eylemleriyle ilgili sinir yolu olan refleks yayının bilinçli beyin işlemlerini atlamasıdır. Bu, acil durumlarda ışık hızında tepki verilmesine olanak sağlar.
3. Tutarlılık ve Güvenilirlik:
- Refleksler tutarlı ve öngörülebilirdir. Her seferinde aynı yolu izleyerek belirli uyaranlara güvenilir yanıtlar sağlarlar. Bu tutarlılık, yaygın durumlara uygun şekilde yanıt vermemize olanak tanır.
4. Basitlik ve Verimlilik:
- Refleks eylemleri yalnızca birkaç nöronu (duyusal, röle ve motor nöronlar) kapsayarak basit ve etkili bir devre oluşturur. Bu basitlik, hızlı yanıt için gereken adım sayısını azaltır.
5. Omurilik Tutulması:
- Refleksler, beynin doğrudan katılımı olmaksızın esas olarak omurilik tarafından kontrol edilir. Bu, beynin sinyal gönderemediği veya alamadığı omurilik yaralanması durumlarında bile hızlı tepki verilmesine olanak sağlar.
6. Hayatta Kalma İçgüdüleri:
- Refleksler doğuştan gelen hayatta kalma mekanizmalarımızın bir parçasıdır ve yaralanmalardan ve sağlığımıza yönelik potansiyel tehditlerden kaçınmamıza yardımcı olur. Örneğin, öğürme refleksi boğulmayı önlerken öksürük refleksi, solunum sistemindeki tahriş edici maddeleri temizler.
7. Adaptasyon ve Öğrenme:
- Bazı refleksler öğrenme yoluyla değiştirilebilir veya koşullandırılabilir. Pavlov'un köpeklerle yaptığı deneylerde gösterildiği gibi klasik koşullanma, belirli uyaranlar ile refleksif tepkiler arasındaki ilişkilerin zamanla öğrenilebileceğini ve geliştirilebileceğini göstermektedir.
8. Teşhis Değeri:
- Anormal veya abartılı refleksler, altta yatan tıbbi durumların göstergesi olabilir. Nörolojik muayeneler genellikle sinir sisteminin sağlığını ve işleyişini değerlendirmek için reflekslerin test edilmesini içerir.
9. Bilinçli Kontrol ile Etkileşim:
- Refleksler istemsiz olarak işlev görse de bazen bilinçli çabayla değiştirilebilirler. Örneğin, refleks refleksini bastırmak odaklanma ve eğitimle mümkündür.
10. Evrimsel Avantaj:
- Farklı türler arasında reflekslerin varlığı, bunların evrimsel önemini göstermektedir. Evrim tarihi boyunca tehdit oluşturan çevresel uyaranlara anında, uyarlanabilir bir yanıt sağlarlar.
Refleksler vücudumuzun savunmasının önemli bir bileşenidir ve çevresel zorluklara ve tehlikelere bilinçli düşünceyi geciktirmeden hızlı ve uygun şekilde tepki vermemizi sağlar.