1. Fiziksel Engeller:
- Deri:Vücudun en dış tabakası, yabancı cisimlerin girişini önleyen fiziksel bir bariyer görevi görür.
- Mukoza Zarları:Bunlar burun, ağız ve bağırsaklar gibi çeşitli vücut boşluklarını kaplar. Yabancı parçacıkları yakalayıp vücuda girmelerini önlemek için mukus üretirler.
2. İlk Savunma Hattı - Doğuştan Bağışıklık:
- Fagositler:Makrofajlar ve nötrofiller gibi özel hücreler, fagositoz adı verilen bir süreçle yabancı cisimleri yutabilir ve yok edebilir.
- Doğal Öldürücü (NK) Hücreler:Bu hücreler, enfekte hücreleri veya kanserli hücreleri tanımlayabilir ve yok edebilir.
- İltihap:Yaralanma veya enfeksiyona tepki olarak etkilenen bölge kırmızı, şiş, sıcak ve ağrılı hale gelir. Bu inflamatuar yanıt, yabancı cisimlerin kontrol altına alınmasına ve ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.
3. İkinci Savunma Hattı - Uyarlanabilir Bağışıklık:
- Antijen Sunumu:Fagositler yabancı bir cismi yuttuklarında onu parçalara ayırır ve bu parçaları hücre yüzeylerinde sunarlar.
- T hücreleri:Yardımcı T hücreleri, sitotoksik T hücreleri ve hafıza T hücreleri dahil olmak üzere farklı türde T hücreleri vardır. Yardımcı T hücreleri B hücrelerini aktive eder ve sitotoksik T hücreleri enfekte hücreleri yok eder.
- B hücreleri:Aktive edilmiş B hücreleri, yabancı cisme özgü antikorlar üreten plazma hücrelerine dönüşür. Bu antikorlar toksinleri nötralize edebilir, yabancı parçacıkları yok edilmek üzere etiketleyebilir ve kompleman sistemini aktive edebilir.
4. Tamamlayıcı Sistem:
- Bu sistem, bağışıklık tepkisini güçlendirmek için birlikte çalışan çeşitli proteinlerden oluşur. Yabancı cisimleri doğrudan öldürebilir, onları fagositoz için işaretleyebilir ve iltihaba katkıda bulunabilirler.
5. Hafıza Yanıtı:
- Bir enfeksiyon temizlendiğinde vücutta bazı hafıza B hücreleri ve hafıza T hücreleri kalır. Aynı yabancı cisimle tekrar karşılaşıldığında, bu hafıza hücreleri daha hızlı ve daha güçlü bir bağışıklık tepkisi oluşturarak tehdidin daha hızlı ortadan kaldırılmasını sağlayabilir.
6. Bağışıklık Düzenlemesi:
- Aşırı veya uygunsuz tepkileri önlemek için bağışıklık sistemi sıkı bir şekilde düzenlenmelidir. Düzenleyici T hücreleri ve diğer mekanizmalar, bağışıklık tepkisinin dengeli olmasını ve vücudun kendi dokularına zarar vermemesini sağlar.
Bu taslak vücudun yabancı cisimlere tepkisinin temel bileşenlerini vurgulamaktadır. Bağışıklık tepkisinin, karşılaşılan yabancı maddenin türüne ve doğasına bağlı olarak değişebileceğini ve bazı patojenlerin, bağışıklık savunmasından kaçacak mekanizmalar geliştirdiklerini unutmamak önemlidir.