1. Merkezi Sinir Sistemi (CNS) Kontrolü:
- Beyin: Beyin, özellikle serebral korteks ve beyin sapı, mesane boşalmasının kontrolünde çok önemli bir rol oynar. Süreci başlatmak ve koordine etmek için alt omuriliğe ve periferik sinirlere sinyaller gönderir.
- Omurilik: Omuriliğin sakral segmentler (S2-S4) gibi belirli bölgeleri, sakral işeme merkezi adı verilen sinir devrelerini içerir. Bu merkez beyinden sinyaller alır ve mesanenin boşaltılması dahil alt idrar yolu fonksiyonlarını kontrol eder.
2. Periferik Sinirler:
- Pelvik Sinirler: Pelvik sinirler sakral işeme merkezinden mesaneye, sfinkter kaslarına ve diğer pelvik organlara sinyaller taşır.
- Otonom Sinir Sistemi (ANS): Sempatik ve parasempatik sistemlerden oluşan ANS de mesane boşalmasını etkiler.
- Sempatik Sinir Sistemi: Sempatik sinirler mesanenin gevşemesine ve sfinkterlerin kasılmasına neden olarak idrar depolamayı teşvik edebilir.
- Parasempatik Sinir Sistemi: Parasempatik sinirler mesane kası kasılmalarını ve sfinkter gevşemesini tetikleyerek mesanenin boşalmasına yol açabilir.
3. Mesane Kasları:
- Detrüsör Kası: Detrusor kası mesanenin boşaltılmasından sorumlu olan ana kastır. Kasıldığında intravezikal basıncı arttırır ve idrarı üretradan dışarı iter.
- Sfinkter Kasları (İç ve Dış): Sfinkter kasları üretrayı çevreler ve idrar akışını kontrol eden valf görevi görür. Mesane boşalırken rahatlarlar ve idrar kaçırmayı önlemek için kasılırlar.
4. Duyusal Alıcılar ve Geri Bildirim Mekanizmaları:
- Germe Reseptörleri: Mesane duvarlarındaki gerilme reseptörleri mesane hacmindeki değişiklikleri tespit eder ve CNS'ye sinyaller gönderir. Mesane dolduğunda, bu sinyaller dolgunluk hissine ve idrara çıkma dürtüsüne katkıda bulunur.
- Geri bildirim döngüleri: Merkezi sinir sistemini, periferik sinirleri ve mesane kaslarını içeren çeşitli geri bildirim mekanizmaları, mesanenin koordineli ve kontrollü şekilde boşaltılmasını sağlar.
5. Gönüllü Kontrol:
- Mesane boşalması öncelikle istemsiz mekanizmalar tarafından kontrol edilirken, bir dereceye kadar istemli kontrol de uygulanabilmektedir. İdrarın bilinçli olarak engellenmesi veya başlatılması, daha yüksek beyin merkezlerini ve refleks eylemlerini geçersiz kılma veya geciktirme yeteneğini içerir.
Bu bileşenlerden herhangi birinin işlev bozukluğu veya hasar görmesinin, normal mesane boşalmasını bozarak idrar kaçırma veya retansiyona yol açabileceğini belirtmekte fayda var. Mesane boşalmasının karmaşık kontrol mekanizmalarını anlamak, idrar sorunlarının teşhis edilmesi ve yönetilmesi için çok önemlidir.