Bal binlerce yıldır gıda ve ilaç olarak kullanılmaktadır. Bal arıları (Apis mellifera) ve diğer arılar tarafından çiçek nektarından üretilen tatlı, viskoz bir sıvıdır.
Bal öncelikle fruktoz ve glikozdan, az miktarda diğer şekerler, vitaminler, mineraller, enzimler ve antioksidanlardan oluşur. Balın tam bileşimi, arıların ziyaret ettiği çiçek türüne bağlı olarak değişir.
Balın aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi potansiyel sağlık faydası vardır:
* Antioksidan aktivite: Bal, flavonoidler, fenolik asitler ve enzimler dahil olmak üzere bir dizi antioksidan içerir. Bu antioksidanlar, hücrelerin, yaşlanmaya ve kanser ve kalp hastalığı gibi kronik hastalıklara katkıda bulunabilen kararsız moleküller olan serbest radikallerin neden olduğu hasarlardan korunmasına yardımcı olur.
* Antibakteriyel aktivite: Bal, Staphylococcus aureus, Escherichia coli ve Salmonella typhimurium dahil olmak üzere çeşitli bakterilere karşı antibakteriyel özelliklere sahiptir. Bu antibakteriyel aktivite, balın bakterilerin büyümesini engelleyen yüksek şeker içeriğinden ve ayrıca arıların nektarı bala dönüştürdüklerinde ürettikleri hidrojen peroksitin varlığından kaynaklanmaktadır.
* Anti-inflamatuar aktivite: Bal, vücuttaki iltihabı azaltmaya yardımcı olabilecek anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Bu antiinflamatuar aktivite, flavonoidlerin ve diğer antioksidanların varlığından kaynaklanmaktadır.
* Yara iyileşmesi: Bal yüzyıllardır yara pansumanı olarak kullanılmıştır. Yara iyileşmesini hızlandırmaya yardımcı olabilecek antibakteriyel ve antiinflamatuar özelliklere sahiptir. Bal ayrıca yaraların temiz kalmasına yardımcı olan ve kabuk oluşumunu engelleyen nemli bir ortam oluşturur.
* Öksürük bastırıcı: Bal etkili bir öksürük kesici olabilir. Boğaz üzerinde rahatlatıcı bir etkisi vardır ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Bal ayrıca mukusun gevşemesine ve öksürmeyi kolaylaştırmaya da yardımcı olabilir.
* Enerji yükseltici: Bal iyi bir enerji kaynağıdır. Vücut tarafından hızla emilir ve hızlı bir enerji patlaması sağlayabilir. Bal ayrıca vücudun tercih ettiği enerji kaynağı olan iyi bir karbonhidrat kaynağıdır.
* Sindirim yardımı: Bal sindirimi iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bağırsaktaki zararlı bakterileri öldürmeye yardımcı olabilecek antibakteriyel özelliklere sahiptir. Bal ayrıca gastroözofageal reflü hastalığının (GERD) semptomlarını hafifletmeye de yardımcı olabilir.
Bal nasıl kullanılır
Bal çeşitli şekillerde kullanılabilir. Çaya, kahveye veya yoğurda eklenebilir. Ayrıca fırınlamada tatlandırıcı olarak veya krep veya waffle'ların üst malzemesi olarak da kullanılabilir. Bal ayrıca öksürük, soğuk algınlığı ve diğer rahatsızlıklar için doğal bir ilaç olarak da kullanılabilir.
Önlemler
Balın tüketilmesi genellikle güvenlidir. Ancak bazı kişiler bala karşı alerjik reaksiyonlar yaşayabilir. Bu reaksiyonlar kurdeşen ve kaşıntı gibi hafif semptomlardan nefes almada zorluk ve anafilaksi gibi daha ciddi semptomlara kadar değişebilir.
Bir yaşın altındaki çocuklara bal verilmemelidir. Bunun nedeni balın, bebeklerde botulizme neden olabilecek botulizm sporlarını içerebilmesidir.
Sonuç
Bal, birçok potansiyel sağlık faydasına sahip, lezzetli ve besleyici bir besindir. Çeşitli şekillerde kullanılabilir ve genellikle tüketilmesi güvenlidir. Ancak bazı kişilerde bala karşı alerjik reaksiyonlar görülebileceğinden balın bir yaşın altındaki çocuklara verilmemesi gerekir.