Bakteriler Kendi kendine büyüyüp çoğalabilen tek hücreli canlılardır. Hücre duvarı, hücre zarı ve sitoplazması vardır ve DNA içerirler. Bakteriler toksin üreterek, hücrelere zarar vererek veya vücudun bağışıklık sistemine müdahale ederek hastalığa neden olabilir.
Virüsler hücreler değil, bir protein kaplaması içine alınmış küçük genetik materyal parçacıklarıdır (DNA veya RNA). Kendi başlarına büyüyemezler veya çoğalamazlar; bunun yerine çoğalmak için canlı bir hücreyi istila etmeleri gerekir. Virüsler hücrelere zarar vererek, vücudun bağışıklık sistemini bozarak veya hücrenin genetik materyalini değiştirerek hastalığa neden olabilir.
Patojenik bakteriler ve virüsler arasındaki temel farkları özetleyen bir tablo:
| Özellik | Bakteriler | Virüsler |
|---|---|---|
| Boyut | Tipik olarak 1-10 mikrometre uzunluğunda | Tipik olarak 20-300 nanometre uzunluğunda |
| Yapı | Hücre duvarı, hücre zarı ve sitoplazmaya sahip tek hücreli organizmalar | Hücreler değil, bir protein kaplaması içine alınmış küçük genetik materyal parçacıkları (DNA veya RNA) |
| Çoğaltma | Kendi başlarına büyüyebilir ve çoğalabilir | Kendi başlarına büyüyemez veya çoğalamazlar; bunun yerine çoğalmak için canlı bir hücreyi istila etmeleri gerekir |
| Hastalığa neden olan mekanizmalar | Toksin üretin, hücrelere zarar verin veya vücudun bağışıklık sistemine müdahale edin | Hücrelere zarar verin, vücudun bağışıklık sistemini bozun veya hücrenin genetik materyalini değiştirin |
| Sebep olduğu hastalıklara örnekler | Zatürre, tüberküloz, boğaz ağrısı, gıda zehirlenmesi | Grip, kızamık, kabakulak, AIDS, COVID-19 |
Tüm bakteri ve virüslerin patojenik olmadığını unutmamak önemlidir. Aslında birçok bakteri ve virüs aslında insan sağlığına faydalıdır. Örneğin, bazı bakteriler yiyecekleri sindirmemize ve enfeksiyonlarla savaşmamıza yardımcı olur; bazı virüsler ise aşı ve gen terapisi geliştirmek için kullanılabilir.