Enfeksiyöz mononükleoza neden olan Epstein-Barr virüsü (EBV), iki farklı aşamayı içeren karmaşık bir yaşam döngüsüne sahiptir:litik döngü ve latent döngü.
1. Lytic Döngüsü (Üretimli Enfeksiyon):
a) Ek ve Giriş: EBV virionları duyarlı B lenfositlerinin veya epitel hücrelerinin yüzeyindeki spesifik reseptörlere bağlanır.
b) Penetrasyon: Virionlar, hücre zarı ile füzyon yoluyla konakçı hücreye girer ve viral genomu sitoplazmaya bırakır.
c) Çoğaltma: Viral DNA çekirdeğe girer ve konakçı hücrenin mekanizmasını kullanarak replikasyona başlar. Yeni viryonların yapısal bileşenleri de dahil olmak üzere viral proteinler sentezlenir.
d) Montaj: Yeni viral parçacıklar çekirdeğin içinde toplanır ve iç nükleer membrandan bir zarf alır.
e) Sürüm: Olgun virionlar, hücre yüzeyinden tomurcuklanarak konakçı hücreden salınır. Bu, konakçı hücrenin yok olmasına yol açabilir.
2. Gizli Döngü (Üretken Olmayan Enfeksiyon):
a) Gecikmenin Belirlenmesi: İlk litik enfeksiyondan sonra bazı B lenfositleri gizli bir enfeksiyon oluşturabilir. Viral genom, B hücresinin çekirdeği içinde kopyalanmayan bir epizom (dairesel DNA) olarak korunur.
b) Yeniden etkinleştirme: Bağışıklığın baskılanması gibi belirli koşullar altında, latent virüs yeniden aktif hale getirilerek litik döngünün yeniden başlamasına ve yeni bulaşıcı viryonların üretilmesine yol açılabilir.
c) Viral Kalıcılık: Latent faz, EBV'nin konakçıda uzun bir süre, potansiyel olarak yaşam boyu kalmasına izin verir. Gizli enfeksiyon, bazı lenfoproliferatif bozuklukların ve malignitelerin gelişimi ile ilişkilidir.
EBV'nin litik ve latent döngüleri, virüsün uzun vadeli enfeksiyonlar oluşturmasına ve insan popülasyonunda hayatta kalmasını ve bulaşmasını güvence altına almasına olanak tanır.