1.Fiziksel Engeller:
İlk savunma hattı, patojenlerin vücuda girmesini önleyen vücudun fiziksel bariyerleridir. Bunlar şunları içerir:
- Cilt:Cildin en dış tabakası patojenlere karşı koruyucu bir bariyer görevi görür.
- Mukoza Zarları:Solunum, sindirim ve ürogenital yolları kaplayarak patojenleri yakalayıp ortadan kaldırır.
2. Doğuştan Bağışıklık Tepkisi:
Patojenler fiziksel engelleri aştığında doğuştan gelen bağışıklık tepkisi devreye girer. Bu acil ve spesifik olmayan savunma mekanizması şunları içerir:
- Fagositoz:Fagosit adı verilen özel hücreler, bakteriler ve hasarlı hücreler de dahil olmak üzere yabancı parçacıkları yutar ve sindirir.
-İltihap:Dokular hasar gördüğünde iltihap meydana gelir. Etkilenen bölgeye bağışıklık hücrelerini ve besinleri getirerek kan akışının artmasına yol açar.
- Doğal Öldürücü (NK) Hücreler:Bu hücreler enfekte veya kanserli hücreleri tanıyabilir ve yok edebilir.
3.Uyarlanabilir Bağışıklık Tepkisi:
Uyarlanabilir bağışıklık tepkisinin gelişimi daha yavaştır ancak oldukça spesifik ve uzun sürelidir. Aşağıdakilerin etkinleştirilmesini içerir:
- B Hücreleri:Belirli patojenlere bağlanan ve nötralize eden, onları yok edilmek üzere işaretleyen antikorlar üretir.
- T Hücreleri:Enfekte hücreleri doğrudan öldüren sitotoksik T hücreleri ve B hücrelerinin antikor üretmesine yardımcı olan yardımcı T hücreleri dahil olmak üzere çeşitli T hücreleri türleri vardır.
- Hafıza Hücreleri:Bir enfeksiyondan sonra hafıza B hücreleri ve hafıza T hücreleri oluşur. Bu hücreler patojeni "hatırlar" ve aynı patojenle tekrar karşılaşıldığında hızla bir bağışıklık tepkisi oluşturabilirler.
4. Tamamlayıcı Sistem:
Kompleman sistemi, antikorların ve fagositlerin patojenleri yok etmedeki etkinliğini arttırmak için birlikte çalışan bir grup proteindir.
5.Ateş:
Yüksek vücut ısısı (ateş) bazı patojenlerin büyümesini engelleyebilir ve bağışıklık tepkisini güçlendirebilir.
6.İnterferonlar:
Bu proteinler virüs bulaşmış hücreler tarafından üretilir ve enfeksiyonun komşu hücrelere yayılmasının önlenmesine yardımcı olur.
7. Bağırsak Mikrobiyotası:
Sindirim sisteminde yaşayan trilyonlarca bakteri, enfeksiyonların önlenmesinde ve genel bağışıklık dengesinin korunmasında çok önemli bir rol oynar.
8. Aşılama:
Aşılar, zayıflatılmış veya öldürülmüş patojen formlarını veya antijenlerini vücuda sokarak çalışır. Bu süreç, bağışıklık sistemini ciddi hastalıklara neden olmadan hafıza hücreleri geliştirmeye teşvik ederek gelecekteki enfeksiyonlara karşı bağışıklık sağlar.
Bağışıklık sisteminin yaşlanma, yetersiz beslenme, stres, bazı ilaçlar ve altta yatan tıbbi durumlar gibi faktörlerden dolayı tehlikeye girebileceğini unutmamak önemlidir. Genel sağlığınızı korumak, hijyen kurallarına uymak ve uygun aşıları yaptırmak, bağışıklık sisteminin hastalıklarla mücadelesinde desteklenmesi açısından çok önemlidir.