Aşağıda aşıların nasıl çalıştığına ilişkin adım adım bir açıklama yer almaktadır:
1. Aşılama:
Patojenin inaktive edilmiş veya zayıflatılmış (zayıflatılmış) formlarını veya parçalarını içeren bir aşı, vücuda bir atış veya burun spreyi yoluyla verilir.
2. Antijen Sunumu:
Aşının antijenleri (bağışıklık sisteminin yabancı olarak tanıdığı maddeler), antijen sunan hücreler (APC'ler) adı verilen bağışıklık hücreleri tarafından alınır.
3. T Hücrelerinin Aktivasyonu:
APC'ler antijenleri, bağışıklık tepkisinde merkezi bir rol oynayan beyaz kan hücreleri olan T hücrelerine sunar. Bazı T hücreleri, enfekte olmuş hücreleri veya kanser hücrelerini doğrudan öldürebilen sitotoksik T hücreleri haline gelir. Diğer T hücreleri, B hücrelerinin antikor üretmesine yardımcı olan yardımcı T hücreleri haline gelir.
4. Antikor Üretimi:
Başka bir beyaz kan hücresi türü olan B hücreleri, yardımcı T hücreleri tarafından sunulan antijenleri tanır. Antikor üreten plazma hücrelerine bölünmeye ve farklılaşmaya başlarlar.
5. Antikor İşlevi:
Antikorlar patojenin yüzeyindeki spesifik antijenlere bağlanarak onu nötralize eder ve sağlıklı hücrelere bulaşmasını engeller.
6. Bellek Hücresi Oluşumu:
B hücreleri antikor ürettikçe bunların bir kısmı hafıza B hücrelerine dönüşür. Bu hafıza hücreleri patojeni "hatırlar" ve uzun süreli bağışıklık sağlamaya yardımcı olur.
7. Hızlı Yanıt:
Aşılanan kişi daha sonra gerçek patojene maruz kalırsa, hafıza B hücreleri onu hızla tanır ve antikor üretmeye başlar, böylece bağışıklık sisteminin patojeni hastalığa neden olmadan önce hızla etkisiz hale getirmesine olanak tanır.
Aşılar çok sayıda bulaşıcı hastalığın önlenmesinde oldukça etkilidir ve aşılama programları dünya çapında kızamık, çocuk felci ve tetanoz gibi hastalıkların görülme sıklığını önemli ölçüde azaltmıştır. Aşılama, bireyleri ve toplulukları önlenebilir hastalıklardan korumak için kritik bir halk sağlığı önlemi olmayı sürdürüyor.