- Genelleştirilmiş etki: SNS, vücudun sempatik sinirlerin geniş çapta aktivasyonunu içeren "savaş ya da kaç" tepkisinden sorumludur. Bu, kalp atış hızının artması, iskelet kaslarındaki kan damarlarının genişlemesi ve sindirimin engellenmesi gibi tüm vücut üzerinde genel bir etkiye neden olur.
Parasempatik Sinir Sistemi (PNS):
- Yerelleştirilmiş efekt: PNS "dinlenme ve sindirme" faaliyetlerine katılır ve genellikle belirli organ veya dokular üzerinde daha lokalize etkilere sahiptir. Sindirim, tükürük ve idrara çıkma gibi fonksiyonları kontrol eder. PNS tipik olarak SNS'ye karşı çalışarak onun etkilerini ortadan kaldırır.
Etkilerdeki Farklılıkların Nedenleri:
1. İnnervasyon modeli: SNS, çoğu organ ve dokuyu innerve eden sempatik sinirlerle birlikte vücutta yaygın bir dağılıma sahiptir. Buna karşılık, PNS öncelikle belirli organları ve bezleri innerve eder. Innervasyon modellerindeki bu farklılık, SNS'nin genelleştirilmiş etkilerine ve PNS'nin lokalize etkilerine katkıda bulunur.
2. Nörotransmitter salınımı: SNS öncelikle nörotransmitteri olarak norepinefrin salgılarken, PNS öncelikle asetilkolin salgılar. Norepinefrin daha geniş bir alana yayılabilir ve birden fazla organ ve dokuyu etkileyerek SNS'nin genel etkilerine katkıda bulunabilir. Öte yandan, asetilkolinin etkisi daha lokalize olup, PNS'nin hedeflenen etkilerine yol açar.
3. Alıcı dağılımı: Norepinefrin ve asetilkolin reseptörlerinin dağılımı ve duyarlılığı da SNS ve PNS'nin genelleştirilmiş ve lokalize etkilerinin belirlenmesinde rol oynar.
SNS ve PNS'nin genel olarak farklı etkileri olsa da, çeşitli fizyolojik süreçleri düzenleyerek vücudun genel dengesini (homeostaz) korumak için birlikte çalıştıklarını belirtmek önemlidir.