1. Antijen Sunumu:Enfeksiyon veya yabancı maddelere (antijenler olarak bilinir) maruz kalma üzerine, makrofajlar ve dendritik hücreler gibi antijen sunan hücreler (APC'ler), hücre yüzeylerinde antijen parçalarını yakalar, işler ve sunar.
2. T Hücresi Aktivasyonu:APC'lerde işlenmiş antijenler daha sonra bir tür beyaz kan hücresi olan T hücreleri tarafından tanınır. Farklı T hücresi türleri belirli roller oynar:
- Sitotoksik T hücreleri (CTL'ler):Enfekte olmuş hücreleri veya spesifik antijenler sunan anormal hücreleri tanır ve yok eder.
- Yardımcı T hücreleri (Th hücreleri):Diğer bağışıklık hücrelerinin aktivitelerini koordine ederek ve sitokinleri (sinyal molekülleri) serbest bırakarak bağışıklık tepkilerini düzenler.
3. Antikor Üretimi:Bir başka beyaz kan hücresi türü olan B hücreleri, spesifik antijenleri tanır. Aktive edilmiş B hücreleri, patojene bağlanan ve onu nötralize eden, yayılmasını önleyen antikorlar üreten plazma hücrelerine farklılaşır.
4. Hafıza Hücresi Oluşumu:Bir bağışıklık tepkisi sırasında, aktifleştirilmiş bazı B hücreleri ve T hücreleri hafıza hücrelerine dönüşür. Bu hücreler vücutta kalarak uzun süreli immünolojik hafıza sağlar.
5. Hızlı ve Spesifik Yanıt:Aynı patojene veya antijene daha sonra maruz kalındığında, hafıza B hücreleri hızla plazma hücrelerine farklılaşır ve hafıza T hücreleri çoğalır ve aktive olur. Bu hızlı ve artan tepki, aktif bağışıklığın ayırt edici özelliğidir.
6. Antikor Çeşitliliği:Aktif bağışıklık, çok çeşitli antikorların üretilmesine yol açarak çeşitli patojenlere karşı tanınmayı ve savunmayı sağlar.
7. Aşılama:Aşılama yoluyla aktif bağışıklık oluşturulabilir. Aşılar, bağışıklık sisteminin ciddi hastalıklara neden olmadan spesifik bir bağışıklık tepkisi oluşturmasına olanak tanıyan antijenler veya patojenlerin zayıflatılmış formlarını içerir. Bu şekilde vücut, gerçek bir enfeksiyon olmadan spesifik patojenlere karşı immünolojik hafıza geliştirir.
Özetle, spesifik bağışıklık tepkileri, T hücrelerinin aktivasyonunu, antikor üretimini, hafıza hücrelerinin oluşumunu ve spesifik patojenlerle gelecekteki karşılaşmalarda müteakip hızlı ve spesifik tepkileri içerecek şekilde aktif bağışıklığa yol açar. Aktif bağışıklık, bulaşıcı hastalıklara karşı uzun vadeli, hedefe yönelik koruma sağlar ve insan vücudundaki genel bağışıklık yeterliliğine katkıda bulunur.