Demansın sosyal modelinin temel ilkeleri:
- Demans sosyal bir yapıdır:Demans, yaşlanmanın doğal veya kaçınılmaz bir parçası değildir; daha ziyade bilişsel bozukluğu olan kişileri dışlayan ve onlara karşı ayrımcılık yapan toplumsal tutum, politika ve uygulamaların bir ürünüdür.
- Demanslı kişiler engelli değildir:Demanslı kişiler doğuştan engelli değildir, ancak toplumun örgütlenme şekli nedeniyle engelli hale gelebilirler. Örneğin demans hastası bir kişi, eğer sistem erişilebilir olacak şekilde tasarlanmamışsa toplu taşımayı kullanmakta zorluk yaşayabilir.
- Odak noktası eksiklikler değil yetenekler olmalıdır:Demansın sosyal modeli, demanslı kişilerin eksikliklerinden ziyade yeteneklerine odaklanır. Bu, demans hastalarının topluma yapabilecekleri katkıların tanınması ve değer verilmesi anlamına gelir.
- Demans hastalarının değil toplumun değiştirilmesi gerekiyor:Demansın sosyal modeli, demans hastalarının yaşamlarını iyileştirmenin yolunun, demans hastalarını değiştirmeye çalışmak yerine toplumu değiştirmek olduğunu savunuyor. Bu, toplu taşıma, barınma ve sağlık hizmetleri gibi şeyleri demanslı kişiler için daha erişilebilir hale getirecek değişiklikler yapmak anlamına geliyor.
Demansın sosyal modelinin bakım ve destek açısından sonuçları:
Demansın sosyal modelinin, demanslı insanlara bakım verme ve onları destekleme şeklimiz açısından önemli sonuçları vardır. Şunları yapmamız gerektiğini öne sürüyor:
- Teşhise değil, kişiye odaklanın:Demanslı birine bakım verdiğimizde, yalnızca teşhise değil, kişiye odaklanmamız gerekir. Bu, kişinin yaşam geçmişini, ilgi alanlarını ve değerlerini tanımak anlamına gelir.
- Kişinin haklarına saygı gösterin:Demanslı kişiler, kendi yaşamları hakkında karar verme hakkı da dahil olmak üzere herkesle aynı haklara sahiptir. Bu haklara saygı duymalı ve demanslı kişileri bakım ve destekleriyle ilgili kararlara dahil etmeliyiz.
- Destekleyici ortamlar yaratın:Demanslı kişilerin destekleyici ve kapsayıcı ortamlarda yaşamaları gerekir. Bu, demans hastalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmış toplu taşıma, konut ve sağlık hizmetlerine erişim sağlanması anlamına geliyor.
- Damgalanmaya ve ayrımcılığa meydan okuyun:Demans hastalarının karşılaştığı damgalanmaya ve ayrımcılığa karşı mücadele etmeliyiz. Bu, kendimizi bunama konusunda eğitmek ve ayrımcılığa karşı sesimizi yükseltmek anlamına gelir.
Demansın sosyal modeli, demansı anlamanın yeni bir yolunu sunuyor ve demanslı kişilerin ve ailelerinin yaşamlarını iyileştirme potansiyeline sahip.