Yapı:
Koklea, insan kafatasının şakak kemiğinin derinliklerinde yer alan küçük, salyangoz şeklinde bir yapıdır. Membranlarla ayrılmış ve saç hücreleri adı verilen duyusal hücrelerle kaplı üç sıvı dolu odadan oluşur. Skala vestibuli, skala timpani ve skala medya olarak bilinen bu odacıklar sesin işlenmesi ve denge açısından çok önemlidir.
İşlev:
1. Ses Alımı: Ses dalgaları dış kulaktan geçerek orta kulağa ulaşarak kulak zarında ve orta kulağın küçük kemiklerinde titreşimlere neden olur. Bu titreşimler iç kulağa iletilir.
2. Koklear Sıvı Hareketi: Orta kulaktan gelen titreşimler, scala vestibuli içindeki sıvının hareket etmesine neden olur. Sıvıda oluşturulan dalgalar kokleanın spirali boyunca ilerleyerek baziler membranı harekete geçirir.
3. Saç Hücresi Uyarımı: Baziler membran, değişen kalınlığı ve sertliğiyle, sesin belirli yerlerde farklı frekanslarda rezonansa girmesine neden olur. Baziler membranın hareketi, mekanik titreşimleri elektrik sinyallerine dönüştüren tüylü hücreleri uyarır.
4. Elektrik Sinyal İletimi: Tüy hücreleri elektrik sinyallerini işitme sinirine iletir, o da bilgiyi beyne gönderir. Beyin bu sinyalleri ses olarak yorumlayarak perdeyi, ses seviyesini ve diğer özellikleri tanır.
İşitme ve Denge:
Koklea hem işitme hem de dengede hayati bir rol oynar. Ses dalgaları kokleadaki tüylü hücreleri uyardığında, yalnızca işitsel sinyalleri beyne iletmekle kalmaz, aynı zamanda beynin mekansal yönelim ve denge hissine de katkıda bulunur.
Koklear Bozukluklar:
Karmaşık yapısı ve işlevi göz önüne alındığında koklea, çeşitli işitme kaybı türlerinden etkilenebilir. Yaşa bağlı işitme kaybı, genetik faktörler, yüksek seslere maruz kalma ve enfeksiyonlar gibi belirli bozukluklar veya durumlar, saç hücrelerine zarar verebilir veya koklea içindeki hassas süreçleri bozarak işitme bozukluklarına neden olabilir.
Sonuç olarak koklea insan işitme sisteminde kritik bir yapıdır. Ses işlemenin karmaşık mekanizmaları sayesinde ses dünyasını deneyimlememizi ve yorumlamamızı sağlar. Kokleanın işlevini anlamak, vücudumuzun duyu sistemlerinin dikkate değer karmaşıklığını ve hassasiyetini ortaya çıkarır.