Diz, uyluk kemiğini (femur) kaval kemiğine (tibia) ve diz kapağına (patella) bağlayan karmaşık bir eklemdir. Vücuttaki en büyük eklemdir ve yürümemizi, koşmamızı ve zıplamamızı sağlamada hayati bir rol oynar.
Diz, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli bileşenlerden oluşur:
* Kemikler: Femur, tibia ve patella diz eklemini oluşturan üç kemiktir.
* Kıkırdak: Kıkırdak, diz eklemindeki kemiklerin uçlarını kaplayan pürüzsüz, esnek bir dokudur. Sürtünmeyi, aşınmayı ve yıpranmayı azaltmaya yardımcı olur.
* Bağlar: Ligamentler diz eklemindeki kemikleri birbirine bağlayan sert doku bantlarıdır. Eklemin sabit kalmasına yardımcı olurlar.
* Tendonlar: Tendonlar, kasları diz eklemindeki kemiklere bağlayan sert doku bantlarıdır. Eklemin hareket etmesine yardımcı olurlar.
* Menisküs: Menisküsler femur ve tibia arasında yer alan C şeklinde iki kıkırdak parçasıdır. Eklemin tamponlanmasına ve şokun emilmesine yardımcı olurlar.
Yaygın Diz Sorunları
Diz sorunları yaygındır ve her yaştan insanı etkileyebilir. En sık görülen diz problemlerinden bazıları şunlardır:
* Osteoartrit: Osteoartrit, diz eklemindeki kıkırdağın parçalanmasına neden olan dejeneratif bir eklem hastalığıdır. En sık görülen diz problemi türüdür ve yaşlı erişkinlerde daha sık görülür.
* Romatoid artrit: Romatoid artrit, eklem iltihabına neden olan otoimmün bir hastalıktır. Diz eklemlerini etkileyebilir ve ağrıya, şişmeye ve sertliğe neden olabilir.
* Bursit: Bursit, eklemlerin tamponlanmasına yardımcı olan sıvıyla dolu küçük keseler olan bursaların iltihaplanmasıdır. Bursit dizde meydana gelebilir ve ağrıya, şişmeye ve hassasiyete neden olabilir.
* Tendinit: Tendinit tendonların iltihabıdır. Dizde ortaya çıkabilir ve ağrıya, şişmeye ve hassasiyete neden olabilir.
* Bağ yaralanmaları: Dizdeki bağların gerilmesi veya yırtılması sonucu bağ yaralanmaları meydana gelebilir. Ağrıya, şişmeye ve dengesizliğe neden olabilirler.
* Menisküs yırtıkları: Menisküs yırtıkları menisküsteki yırtıklardır. Dizde ağrıya, şişmeye ve kilitlenmeye neden olabilirler.
Diz Sorunlarının Tedavisi
Diz problemlerinin tedavisi sorunun nedenine bağlıdır. Bazı yaygın tedaviler şunları içerir:
* Dinlenme: Dizin dinlenmesi ağrı ve iltihabın azaltılmasına yardımcı olabilir.
* Buz: Dizinize buz uygulamak ağrıyı ve şişliği azaltmaya yardımcı olabilir.
* Sıkıştırma: Diz çevresine kompresyon bandajı takmak şişliğin azalmasına yardımcı olabilir.
* Yükseklik: Dizin kalbin üzerine yükseltilmesi şişliğin azalmasına yardımcı olabilir.
* Ağrı kesiciler: İbuprofen ve asetaminofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler ağrının hafifletilmesine yardımcı olabilir.
* Fizik tedavi: Fizik tedavi diz çevresindeki kasları güçlendirmeye ve esnekliği artırmaya yardımcı olabilir.
* Kortizon enjeksiyonları: Kortizon enjeksiyonları ağrı ve iltihabın azaltılmasına yardımcı olabilir.
* Ameliyat: Şiddetli osteoartrit, romatoid artrit ve bağ yaralanmaları gibi bazı diz problemlerini tedavi etmek için ameliyat gerekebilir.
Diz Sorunlarını Önleme
Diz problemlerini önlemeye yardımcı olmak için yapabileceğiniz birçok şey vardır:
* Sağlıklı kiloyu korumak: Aşırı kilo diz eklemlerine baskı uygular.
* Düzenli olarak egzersiz yapmak: Egzersiz diz çevresindeki kasları güçlendirmeye ve esnekliği artırmaya yardımcı olabilir.
* Uygun ayakkabı giymek: İyi destek sağlayan ayakkabılar giymek diz eklemlerini korumaya yardımcı olabilir.
* Aşırı kullanımdan kaçınmak: Diz eklemlerinin aşırı kullanılması sorunlara yol açabilir.
* Egzersizden önce ısınma: Egzersizden önce ısınmak yaralanmaları önlemeye yardımcı olabilir.
* Egzersizden sonra soğuma: Egzersiz sonrası soğuma, kas ağrısını ve sertliğini azaltmaya yardımcı olabilir.
Diz ağrınız varsa teşhis ve tedavi planı almak için bir doktora görünmeniz önemlidir.