Tat:
1. Tat Tomurcukları :Tat tomurcukları dilde, ağzın çatısında ve boğazın arka kısmında yer alan küçük, mantar şeklindeki yapılardır. Farklı tat niteliklerine yanıt veren tat reseptör hücreleri içerirler.
2. Tat Nitelikleri :İnsanlar beş temel tat niteliğini algılayabilir:tatlı, ekşi, tuzlu, acı ve umami (tuzlu). Her tat kalitesi, spesifik bir tat reseptör hücresi türü tarafından tespit edilir.
3. Sinir Yolları :Tat reseptör hücreleri yüz, glossofaringeal ve vagus sinirleri yoluyla beyin sapına sinyaller gönderir. Beyin sapı daha sonra sinyalleri duyusal bilgi için aktarma istasyonu görevi gören talamusa iletir.
4. Tatlı Korteks :Talamustan tat sinyalleri beynin ön ve şakak loblarında bulunan tat alma korteksine gönderilir. Tat korteksi tat bilgisini işleyip yorumlayarak farklı tatları algılamamızı sağlar.
Dokunun:
1. Mekanoreseptörler :Dokunma, deride, kaslarda, eklemlerde ve iç organlarda bulunan, mekanoreseptörler adı verilen özel duyu reseptörleri aracılığıyla gerçekleşir. Farklı tipte mekanoreseptörler basınç, titreşim, esneme ve sıcaklık değişiklikleri gibi çeşitli dokunma duyularını algılar.
2. Sinir Yolları :Mekanoreseptörler, mekanik uyarıları elektrik sinyallerine dönüştürür ve bunlar daha sonra duyusal nöronlar aracılığıyla omuriliğe ve beyin sapına iletilir. Sinyaller buradan talamusa ve ardından beynin paryetal lobundaki somatosensoriyel kortekse gönderilir.
3. Somatosensoriyel Korteks :Somatosensoriyel korteks, vücudun farklı bölgelerinden gelen dokunsal bilgileri işler ve birleştirir. Vücudun konumunun, hareketinin ve çevreyle etkileşiminin ayrıntılı bir temsilini oluşturarak basınç, doku, sıcaklık ve ağrı gibi duyuları algılamamızı sağlar.
Koku:
1. Koku Alıcıları :Koku duyusu, burun boşluğunun çatısını kaplayan koku epitelinde yer alan özel koku alma reseptörlerine dayanır. Bu reseptörler koku moleküllerine bağlanarak onları elektrik sinyallerine dönüştürür.
2. Koku Ampulü :Koku alma reseptörleri, elektrik sinyallerini beynin tabanında bulunan koku alma soğanına gönderir. Koku alma ampulü sinyalleri işler ve bunları koku alma korteksine gönderir.
3. Koku Korteksi :Koku korteksi beynin temporal loblarında bulunur. Koku bilgisini işleyip yorumlayarak farklı kokuları algılamamızı sağlar. Koku korteksinin aynı zamanda hafıza, duygu ve davranışla ilgili diğer beyin alanlarıyla da bağlantıları vardır; bu da bazı kokuların neden güçlü duygusal tepkileri ve anıları tetikleyebileceğini açıklar.
Tat, dokunma ve kokuya ilişkin nörolojik yolların birbirine bağlı olduğunu ve birbirini etkileyebileceğini unutmamak önemlidir. Örneğin, bazı tatlar ve kokular dokunma algısını artırabilir veya azaltabilir; bunun tersi de geçerlidir. Bu etkileşimler genel duyusal deneyimimize ve etrafımızdaki dünyaya ilişkin algımıza katkıda bulunur.