Genetik: Bazı kişilerin genetik yapılarından dolayı maddeleri kötüye kullanma olasılıkları daha yüksek olabilir. Araştırmalar, bazı genlerin insanları, özellikle alkol ve uyuşturucu gibi maddelere karşı bağımlılığa daha duyarlı hale getirebildiğini göstermiştir.
Akıl Sağlığı: Madde bağımlılığı ayrıca depresyon, anksiyete ve bipolar bozukluk gibi bir dizi zihinsel sağlık bozukluğuyla da bağlantılıdır. Ruh sağlığı sorunları olan kişiler, semptomlarıyla baş etmek veya kendi kendine tedavi etmek için uyuşturucu veya alkol kullanabilirler.
Ortam: Ailesi, akranları ve topluluğu da dahil olmak üzere kişinin çevresindeki faktörler, madde bağımlılığı eğilimini etkileyebilir. Madde bağımlılığının yaygın olduğu bir ailede büyümek veya madde bağımlısı arkadaşlara sahip olmak kişinin riskini artırabilir.
Arkadaş Baskısı: Akran baskısı gençler üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve madde bağımlılığında önemli bir rol oynayabilir. Bir kişinin arkadaşları uyuşturucu veya alkol kullanıyorsa, uyum sağlamak veya kabul edilmek için aynısını yapma konusunda baskı hissedebilirler.
Yaşam Stresi: Travma, kayıp veya maddi zorluklar gibi stresli yaşam olayları, insanların bir başa çıkma mekanizması olarak uyuşturucu veya alkole yönelmesine yol açabilir. Madde bağımlılığı zor durumlardan geçici bir kaçış sağlayabilir.
Deneme: Bazı insanlar uyuşturucu ya da alkolü meraktan ya da denemeden, riskleri tam olarak anlamadan kullanmaya başlarlar. Bu deneme zamanla kötüye kullanıma dönüşebilir.
Erişilebilirlik: Maddelerin bulunabilirliği ve satın alınabilirliği de madde bağımlılığına katkıda bulunur. Alkol ve tütün gibi maddeler yaygın olarak mevcuttur ve nispeten ucuz olabilirler. Bu da insanların risklerinin farkında olsalar bile bu maddeleri elde etmelerini kolaylaştırıyor.