1. Zarfsız Virüsler :
- Zarfsız virüsler genellikle daha dayanıklı ve çevresel streslere karşı daha dirençlidir. Bazı örnekler arasında adenovirüsler, norovirüsler ve rotavirüsler bulunur.
- Yüzeylerde, yüzeye ve sıcaklığa bağlı olarak birkaç saatten birkaç güne, hatta bazen haftalara kadar hayatta kalabilirler.
- Suda veya kanalizasyonda haftalarca, hatta bazen aylarca kalabilirler.
2. Zarflı Virüsler :
- Zarflı virüsler, virüs parçacığını çevreleyen bir lipit membrana sahiptir. Bu zar daha kırılgan olabilir. Örnekler arasında grip virüsleri, HIV ve SARS-CoV-2 (COVID-19'a neden olan virüs) yer alır.
- Zarflı virüsler yüzeylerde genellikle zarfsız virüslere göre daha kısa süre hayatta kalır. Spesifik virüse ve koşullara bağlı olarak birkaç dakikadan saatlere veya birkaç güne kadar sürebilirler.
- Zarflı virüsler, su veya kanalizasyonda, zarfsız virüslere kıyasla genellikle daha kısa süre hayatta kalabilir.
Dış faktörler viral sağkalımı önemli ölçüde etkileyebilir. Örneğin:
- Sıcaklık :Virüsler genellikle geniş bir sıcaklık aralığını tolere edebilir, ancak aşırı sıcaklıklar (çok yüksek veya çok düşük) bulaşıcılıklarını daha hızlı azaltabilir.
- Nem :Düşük nem, virüs parçacıklarının daha uzun süre havada kalmasına izin verdiği için virüsün hayatta kalması için daha uygun olabilir. Yüksek nem, parçacıkların kümelenmesini teşvik edebilir ve bulaşıcılığı azaltabilir.
- Güneş ışığı (UV radyasyonu) :Güneş ışığına doğrudan maruz kalmak virüslere zarar verebilir, viral yapıya ve RNA/DNA'ya zarar verebilir. Güneş ışığına maruz kalmak birçok virüsün bulaşıcılığını önemli ölçüde azaltabilir.
- Diğer çevresel faktörler :pH, tuz konsantrasyonu ve organik maddenin varlığı gibi faktörler de viral stabiliteyi etkileyebilir.
Virüslerin konakçı dışındaki hayatta kalma süresinin birçok karmaşık faktörden etkilendiğini ve bu tahminlerin mevcut anlayışa dayanan genellemeler olduğunu belirtmek önemlidir. Etkili el yıkama, çevre temizliği ve kontamine yüzeylerle ve solunum damlacıklarıyla temastan kaçınmak, özellikle zarflı virüsler söz konusu olduğunda viral bulaşma riskini en aza indirmeye yardımcı olabilir.