Antisepsi ise patojen mikroorganizmaların canlı dokulardan ve vücut yüzeylerinden azaltılması veya yok edilmesi işlemidir. Genellikle antimikrobiyal ajanların kullanımını içeren, canlı dokulardaki enfeksiyonun ve mikrobiyal kontaminasyonun önlenmesine odaklanır.
Dezenfeksiyon ve antisepsi arasındaki temel farklar şunlardır:
1. Hedef:Dezenfeksiyon cansız nesne ve yüzeyleri hedef alırken, antisepsi canlı dokuları ve vücut yüzeylerini hedef alır.
2. Uygulama:Potansiyel enfeksiyon kaynaklarını ortadan kaldırmak için kapı kolları, tezgahlar, tıbbi aletler ve çevresel yüzeyler gibi cansız nesneler üzerinde dezenfeksiyon yapılır. Antisepsi, mikrobiyal enfeksiyonları önlemek veya tedavi etmek için cilt, mukoza ve yaralar dahil olmak üzere canlı dokularda kullanılır.
3. Ajanlar:Dezenfeksiyonda tipik olarak yüzeylerdeki mikroorganizmaları öldürecek veya etkisiz hale getirecek kadar güçlü olan klor, ağartıcı, dördüncül amonyum bileşikleri, hidrojen peroksit ve fenoller gibi kimyasal dezenfektanlar kullanılır. Antiseptikler ise önemli bir hasara veya tahrişe neden olmadan canlı dokular üzerinde kullanıma uygun daha hafif antimikrobiyal maddeler kullanır. Antiseptiklerin bazı örnekleri arasında alkol, povidon-iyot, hidrojen peroksit, klorheksidin ve triklosan bulunur.
4. Konsantrasyon ve Süre:Dezenfeksiyon, mikroorganizmaların tamamen ortadan kaldırılmasını sağlamak için genellikle daha yüksek konsantrasyonlarda antimikrobiyal ajanlar ve daha uzun temas süreleri gerektirir. Öte yandan antisepsi, canlı dokulara gelebilecek potansiyel zararı en aza indirmek için daha düşük konsantrasyonlarda antimikrobiyal ajanlar ve daha kısa temas süreleri kullanabilir.
5. Mikrobiyal Spektrum:Dezenfeksiyon, bakteriler, virüsler, mantarlar ve protozoalar dahil olmak üzere çok çeşitli mikroorganizmaları hedef alarak geniş spektrumlu bir antimikrobiyal etki elde etmeyi amaçlar. Antiseptikler, insan vücudundaki faydalı bakteri ve hücrelere verilen zararı en aza indirirken, belirli mikroorganizma türlerine karşı spesifik antimikrobiyal aktiviteye sahip olacak şekilde tasarlanmıştır.
6. Hasar Riski:Dezenfeksiyon yöntemlerinde, belirli yüzeylerde veya malzemelerde hasara veya korozyona neden olabilecek güçlü kimyasal maddeler kullanılabilir. Antiseptiklerin daha hafif doğaları nedeniyle, belirtildiği gibi kullanıldığında canlı dokulara ciddi zarar verme olasılığı genellikle daha azdır.
7. Düzenleme:Dezenfeksiyon ve antisepsi uygulamaları, etkinlik ve güvenliklerini sağlamak amacıyla sıklıkla sağlık otoriteleri tarafından düzenlenir. Dezenfektanların ve antiseptiklerin sağlık ortamlarında, kamusal alanlarda ve tüketici ürünlerinde kullanımına ilişkin farklı yönergeler ve standartlar mevcuttur.
Özetle dezenfeksiyon, canlı olmayan yüzeylerdeki mikroorganizmaların yok edilmesine veya azaltılmasına odaklanırken, antisepsi enfeksiyonun önlenmesini ve canlı dokulardaki mikroorganizmaların yok edilmesini amaçlamaktadır. Her ikisi de bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemede ve halk sağlığının korunmasında önemli uygulamalardır.