1. Koku alma: Burun boşluğu koku alma duyusundan sorumludur. Nazal mukozadaki özel koku alma reseptörleri, koku moleküllerini algılar ve koku alma soğanına iletir; bu soğan, daha sonra kokuların yorumlanması ve algılanması için sinyalleri beyne iletir.
2. Seslendirme ve Konuşma: Ses kutusu olarak da bilinen gırtlak, ses üretimi ve konuşmada çok önemli bir rol oynar. Gırtlaktaki ses telleri, içinden hava geçtiğinde titreyerek ses üretir. Ses tellerinin hava akışını, gerginliğini ve titreşimini kontrol ederek bireyler farklı ses sesleri üretebilir ve konuşmayı ifade edebilir.
3. Solunan Havanın Filtrelenmesi: Solunum yolu, solunan hava için bir filtreleme sistemi görevi görür. Solunum mukozası tarafından üretilen mukus, tozu, alerjenleri, kirleticileri ve diğer yabancı parçacıkları yakalayarak bunların akciğerlerin hassas dokularına ulaşmasını engeller.
4. Solunan Havanın Nemlendirilmesi: Solunum yolu, solunan havadaki optimum nem seviyelerinin korunmasına yardımcı olur. Solunum yolunun mukus tabakası havadaki nemi emerek solunum yollarının kurumasını ve tahriş olmasını önler.
5. Patojenlere Karşı Savunma: Solunum yolu patojenlerin vücuda girişine karşı birincil savunma bariyeridir. Mukosiliyer yürüyen merdiven ve bağışıklık hücrelerinin varlığı gibi çeşitli bağışıklık mekanizmaları, solunan mikroorganizmaların yakalanıp ortadan kaldırılmasına yardımcı olarak solunum yolu enfeksiyonlarını önler.
6. Vücut Sıcaklığının Düzenlenmesi: Burun boşluğu, solunan havanın sıcaklığını ayarlayarak termoregülasyonda rol oynar. Soğuk hava burun boşluğuna girdiğinde, kan damarları ısı kaybını azaltmak için daralırken, sıcak hava girdiğinde kan damarları ısı dağılımını kolaylaştırmak için genişler.
7. Hormon ve Peptit Üretimi: Solunum yolu içindeki nazal mukoza ve bronş epitelindeki nöroendokrin hücreler gibi bazı hücreler hormon ve nöropeptitler üretir. Bu maddelerin kan basıncını, sıvı dengesini ve bağışıklık tepkilerini düzenlemek de dahil olmak üzere çeşitli fizyolojik etkileri vardır.
8. Metabolik İşlevler: Solunum yolu bazı metabolik süreçlerde rol oynar. Örneğin burun mukozası, bazı toksinlerin ve ilaçların metabolize edilmesine yardımcı olan enzimler içerir.
9. Solunan Havanın Şartlandırılması: Nazal konkalar (burun boşluğu içindeki kemikli yapılar), türbülansını artırarak solunan havanın düzenlenmesine yardımcı olur. Bu türbülans, solunan havanın mukusla verimli bir şekilde karışmasını sağlar ve havanın filtrelenmesine ve ısıtılmasına yardımcı olur.
10. Konuşma Tınlaması ve Ses Modifikasyonu: Burun boşluğu, farenks ve sinüsler de dahil olmak üzere solunum yollarının şekli ve yapısı, vokal seslerin rezonansını etkiler ve bireyin sesinin ayırt edici niteliklerine katkıda bulunur.