1. Besin Maddeleri ve Atık Ürünlerin Değişimi: Kılcal damarlar, kanın hücrelere yakın akmasını sağlayan en küçük kan damarlarıdır. Kan kılcal damarlardan akarken, maddeler kan ve çevresindeki doku arasında hareket edebilir. Oksijen, besinler ve diğer temel maddeler kanı terk edip hücrelere girebilirken karbondioksit ve metabolik yan ürünler gibi atık ürünler hücrelerden kana geçebilir.
2. Filtreleme ve Yeniden Emilim: Kılcal damarların yapısı, kandaki sıvıların çevre dokulara süzülmesini sağlar. Kılcal duvarlar, küçük gözeneklere sahip endotel hücrelerinden oluşur. Bu gözenekler suyun ve iyonlar, glikoz ve amino asitler gibi küçük moleküllerin kandan doku boşluğuna geçmesine izin verir. Ancak gözenekler, proteinler gibi daha büyük moleküllerin dışarı sızmasını önleyecek kadar küçüktür. Aynı zamanda, filtrelenen sıvının bir kısmı belirli moleküllerle birlikte kılcal damarlara geri emilerek vücuttaki sıvı dengesinin korunmasına yardımcı olur.
3. Oksijen Dağıtımı ve Karbon Dioksit Giderimi: Kılcal damarların temel işlevlerinden biri hücrelere oksijen taşımak ve karbondioksiti uzaklaştırmaktır. Akciğerlerden gelen oksijen, kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olan hemoglobine bağlı olarak kan dolaşımında taşınır. Oksijenli kan kılcal damarlara ulaştığında, oksijen kılcal damar duvarlarından çevredeki dokulara yayılır ve burada hücreler tarafından çeşitli metabolik işlemler için kullanılır. Benzer şekilde, hücresel metabolizmanın atık ürünü olarak üretilen karbondioksit, dokulardan kılcal damarlara yayılır ve vücuttan atılmak üzere akciğerlere geri taşınır.
4. Kan Akışının Düzenlenmesi: Kılcal damarlar yerel kan akışının düzenlenmesinde çok önemli bir rol oynar. Kılcal damarların çapı, metabolik aktivite veya fiziksel aktivitedeki değişiklikler gibi çeşitli uyaranlara yanıt olarak değişebilir. Kılcal damarların genişlemesi kan akışını arttırır, aktif dokuya daha fazla oksijen ve besin sağlar. Tersine, kılcal damarların daralması kan akışını azaltır ve kaynakları daha fazla ihtiyaç duyulan diğer alanlara yönlendirir.
5. Doku Sıvısının Oluşumu: Kan kılcal damarlardan geçerken ultrafiltrasyon işlemi doku sıvısı veya interstisyel sıvı oluşumuyla sonuçlanır. Doku sıvısı hücreleri çevreler ve aralarındaki boşlukları doldurur. Kan ve dokular arasındaki madde alışverişini kolaylaştırır ve doku hidrasyonunun korunmasına yardımcı olur.
Genel olarak kılcal damarlar, kan ve çevre dokular arasında besin, gaz ve atık ürünlerin değişimini kolaylaştırmak için gereklidir. Oksijen sağlama, karbondioksiti uzaklaştırma, kan akışını düzenleme ve vücutta sıvı homeostazisini sürdürmede hayati işlevler sağlarlar.