Plasentanın üremeyle ilgili temel işlevleri şunlardır:
1. Besin ve Oksijen Değişimi:
- Plasenta, annenin kan dolaşımı ile fetüsün dolaşım sistemi arasında gerekli besinlerin, oksijenin ve atık ürünlerin değişimini kolaylaştırır.
- Besinleri taşıyan oksijenli anne kanı uterus arterleri yoluyla plasentaya girer.
- Annenin kan damarları ile fetüsün kan damarları (göbek kordonu içinde) birbirine yaklaşır ancak karışmaz. Bu düzenleme, difüzyon adı verilen bir işlemle maddelerin aralarından geçmesine izin verir.
- Annenin kanındaki oksijen ve besinler, kan damarlarının duvarlarından fetüsün kan dolaşımına yayılır ve gelişmekte olan fetüse büyüme ve gelişme için gerekli malzemeleri sağlar.
2. Atık Ürünlerin Ortadan Kaldırılması:
- Plasenta ayrıca karbondioksit ve diğer atık ürünlerin fetal kan dolaşımından uzaklaştırılmasını da sağlar.
- Fetüs tarafından üretilen karbondioksit gibi atık ürünler, fetal kan damarlarından annenin kan damarlarına yayılarak bunların annenin vücudu tarafından taşınmasına ve atılmasına olanak tanır.
3. Hormon Üretimi:
- Plasenta, hamileliği sürdürmek ve vücudu doğuma hazırlamak için gerekli olan çeşitli hormonları üretir.
- İnsan koryonik gonadotropini (hCG):Bu hormon, hamileliğin erken döneminde yumurtalıkta progesteron üreten bir yapı olan korpus luteumun korunmasından sorumludur. Progesteron rahim iç yüzeyini desteklemek ve menstruasyonu önlemek için çok önemlidir.
- Östrojen ve progesteron:Hamilelik ilerledikçe plasenta bu hormonların üretimini yumurtalıklardan devralır. Östrojen ve progesteron uterusun büyümesine, meme bezlerinin gelişmesine ve hamileliğin sürdürülmesine katkıda bulunur.
- İnsan plasental laktojeni (hPL):hPL büyümeyi teşvik edici etkilere sahiptir ve hem anne hem de fetüs için yeterli besin varlığını sağlayarak anne metabolizmasını düzenlemeye yardımcı olur.
4. Bariyer ve Koruma:
- Plasenta, gelişen fetüsü zararlı maddelerden ve patojenlerden koruyan bir bariyer görevi görür.
- Toksinler ve patojenler gibi potansiyel olarak zararlı maddelerin anne dolaşımından fetal dolaşıma transferini engellerken, temel besin maddelerinin geçişine seçici olarak izin verir.
5. Bağışıklık Fonksiyonu:
- Plasenta, anne ile fetüs arasındaki bağışıklık tepkisinin düzenlenmesinde çok önemli bir rol oynar.
- Annenin bağışıklık sisteminin fetüsü yabancı doku olarak reddetmesini önleyerek bağışıklık toleransının korunmasına yardımcı olur. Aynı zamanda anneden gelen antikorların fetüse geçişine izin vererek gelişen bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar.
Genel olarak plasenta, hamilelik boyunca gelişmekte olan fetüsü ayakta tutan ve destekleyen olağanüstü bir organdır. Besin, oksijen ve atık alışverişini kolaylaştırır, hamileliği sürdürmek için gerekli olan hormonları üretir, koruma sağlar ve anne ile fetüs arasındaki bağışıklık etkileşimlerini düzenler. Gebelik sırasında fetüsün başarılı gelişimi ve refahı için düzgün çalışması çok önemlidir.