Spermatogenez erkek üreme sisteminde, özellikle testislerde meydana gelir. Diploid hücrelerden haploid, olgun spermatozoanın gelişimini içerir. Süreç, hipofiz bezinden gelen folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) gibi hormonların yanı sıra testislerdeki lokal faktörler tarafından düzenlenir.
Spermatogenezin aşamaları şu şekilde özetlenebilir:
1. Spermatagonyum bölünmesi :Sperm üretiminin kök hücreleri olan spermatogonia, sayılarını arttırmak için mitoz geçirir.
2. Birincil spermatosit oluşumu :Mayoz I'e giren spermatogonia primer spermatositlere dönüşür.
3. Mayoz I :Birincil spermatositler ilk mayotik bölünmeye uğrar ve bunun sonucunda iki haploid ikincil spermatosit oluşur. Kromozom sayısındaki bu azalma, her sperm hücresinin, her kromozomun yalnızca bir kopyasını içermesini sağlar.
4. İkincil spermatosit oluşumu :Mayoz I sırasında oluşan sekonder spermatositler, DNA replikasyonu olmadan ikinci bir mayoz bölünmeye (mayoz II) uğrar. Bu adım, her biri 23 eşleşmemiş kromozoma sahip dört haploid spermatid üretimine yol açar.
5. Spermiyogenez :Spermatidler olgun spermatozoa (sperm) haline gelmek için morfolojik değişikliklere ve hücresel farklılaşmaya uğrarlar. Bu, yoğunlaştırılmış bir çekirdeğin gelişimini, akrozom oluşumunu ve fazla sitoplazmanın dökülmesini içerir.
6. Epididimal olgunlaşma :Sperm hücreleri daha sonra epididime hareket eder ve burada daha da olgunlaşarak yüzme (hareketlilik) yeteneği kazanır ve döllenme yeteneğine sahip olurlar. Bu olgunlaşma süreci birkaç hafta içinde gerçekleşir.
7. Boşalma :Boşalma sırasında olgun sperm hücreleri, seminal sıvının bir parçası olarak üretra yoluyla erkek üreme sisteminden dışarı atılır.
Not:Spermatogonia'dan olgun sperme kadar spermatogenez sürecinin tamamı yaklaşık 72 ila 74 gün sürer. Spermin üretimi, olgunlaşması ve salınımının düzenlenmesinde çeşitli hormonal sinyaller ve hücresel faktörler rol oynar.