1. Viral Yük:
- Viral yük testi, kişinin kanındaki HIV-1 RNA'nın (virüsün genetik materyali) miktarını ölçer.
- Yüksek viral yük, daha yüksek seviyede HIV replikasyonunu ve hastalığın ilerleme riskinin arttığını gösterir.
- Düzenli viral yük takibi, antiretroviral tedavinin (ART) etkinliğinin değerlendirilmesine ve virolojik başarısızlığın tespit edilmesine yardımcı olur.
2. CD4 Hücre Sayısı:
- CD4 hücre sayımı, kandaki yardımcı T hücrelerinin (CD4+ lenfositler) sayısını belirtir.
- CD4 hücreleri bağışıklık sisteminin enfeksiyonlarla savaşma yeteneğinde hayati bir rol oynar.
- Düşük CD4 sayıları zayıf bir bağışıklık sistemine işaret eder ve artan fırsatçı enfeksiyon riskiyle ilişkilidir.
3. Tam Kan Sayımı (CBC):
- CBC, kırmızı kan hücresi sayımı, beyaz kan hücresi sayımı ve trombosit sayımı dahil olmak üzere çeşitli kan hücresi bileşenlerini değerlendirir.
- Tam kan sayımındaki anormallikler anemiyi, enfeksiyonları veya HIV veya ART ilaçlarına bağlı kemik iliği baskılanmasını gösterebilir.
4. Karaciğer Fonksiyon Testleri:
- Karaciğer fonksiyon testleri, karaciğer enzimlerinin (örn. alanin aminotransferaz, aspartat aminotransferaz, alkalin fosfataz) ve bilirubin düzeylerini ölçer.
- Karaciğer enzimlerindeki yükselmeler, karaciğer hasarını veya bazı ART ilaçlarıyla ilişkili komplikasyonları işaret edebilir.
5. Böbrek Fonksiyon Testleri:
- Böbrek fonksiyon testleri, kreatinin, kan üre nitrojeni (BUN) ve tahmini glomerüler filtrasyon hızını (eGFR) ölçerek böbrek fonksiyonunu değerlendirir.
- HIV ile ilişkili böbrek hastalığına veya bazı ART ilaçlarının olası yan etkilerine bağlı olarak böbrek fonksiyonlarında değişiklikler meydana gelebilir.
6. Lipid Profili:
- Lipid profili, kandaki toplam kolesterol, yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) kolesterol, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol ve trigliserit düzeylerini değerlendirir.
- HIV ile enfekte bireylerde dislipidemi (anormal lipit seviyeleri) ortaya çıkabilir ve kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir.
7. Hepatit B ve C Serolojisi:
- Hepatit B virüsü (HBV) ve hepatit C virüsü (HCV) ile birlikte görülen enfeksiyonların belirlenmesi amacıyla hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) ve hepatit C antikoru (anti-HCV) testleri yapılır.
- Ko-enfeksiyonlar HIV enfeksiyonunun yönetimini etkileyebilir ve özel tedavi stratejileri gerektirebilir.
8. İlaç Direnci Testi:
- İlaç direnci testi, ART ilaçlarının farklı HIV türlerine karşı etkinliğini değerlendirir.
- Belirli ilaçlara dirençle ilişkili mutasyonların tespit edilmesine yardımcı olarak tedavi rejimlerinin optimize edilmesine ve virolojik başarısızlığın önlenmesine yardımcı olur.
9. HIV Genotiplemesi:
- HIV genotiplemesi, HIV'in alt tipini tanımlar; bu, enfeksiyonun kökeni hakkında bilgi sağlayabilir ve tedavi kararları üzerinde etkili olabilir.
HIV ile enfekte bireylerin izlenmesi için istenen spesifik laboratuvar testlerinin, bireyin klinik durumuna, hastalığın ilerlemesine ve tedavi hedeflerine bağlı olarak değişebileceğini unutmamak önemlidir. Tedavinin etkinliğini değerlendirmek, komplikasyonları önlemek ve genel sağlık sonuçlarını iyileştirmek için HIV enfeksiyonunun yönetiminde düzenli laboratuvar izleme çok önemlidir.