1. Deri ve Mukoza Zarları:Deri, patojenlere karşı fiziksel bir bariyer görevi görürken, solunum, sindirim ve idrar yollarındaki mukoza zarları, mikroorganizmaları yakalayıp dışarı atan mukus üretir.
2. Mide Asidi:Midedeki asidik ortam (pH yaklaşık 1-2), yutulan birçok mikroorganizmanın öldürülmesine yardımcı olur.
3. Enzimler:Gözyaşı ve tükürükteki lizozim gibi çeşitli enzimler antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Lizozim bazı bakterilerin hücre duvarlarını yıkar.
4. İnterferonlar:Bu proteinler viral enfeksiyonlara yanıt olarak üretilir ve viral replikasyonu inhibe ederek enfekte olmayan hücrelerin korunmasına yardımcı olur.
5. Kompleman Sistemi:İstilacı mikroorganizmaları yok etmek için birlikte çalışan bir grup protein. Kompleman proteinleri, mikrobiyal hücreleri doğrudan lize edebilir veya onları opsonize ederek fagositozu artırabilir, böylece fagositik hücreler tarafından daha tanınabilir hale gelir.
6. Antimikrobiyal Peptitler:Bu küçük peptitlerin bakteri, mantar ve virüslere karşı doğrudan antimikrobiyal etkileri vardır. Mikrobiyal membranları bozabilir veya metabolizmalarına müdahale edebilirler.
7. Antikorlar:B hücreleri tarafından üretilen antikorlar, patojenlerin yüzeyindeki spesifik antijenlere bağlanarak onları nötralize eder ve diğer bağışıklık hücreleri tarafından yok edilmeleri için işaretler.
8. Fagositler:Makrofajlar ve nötrofiller gibi özel bağışıklık hücreleri, fagositoz adı verilen bir süreçle mikroorganizmaları yutar ve yok eder.
9. Doğal Öldürücü (NK) Hücreler:Bu hücreler, virüsle enfekte olmuş hücreleri veya kanserli hücreleri önceden duyarlı hale getirilmeden tanıyabilir ve öldürebilir.
10. Ateş:Ateş sırasında yükselen vücut sıcaklığı, bazı mikroorganizmaların büyümesini engelleyebilir ve bağışıklık tepkisini güçlendirebilir.
11. Sitokinler ve Kemokinler:Bu kimyasal haberciler, bağışıklık tepkisini koordine etmeye ve bağışıklık hücrelerini enfeksiyon bölgesine çekmeye yardımcı olur.
12. Bağırsak Mikrobiyotası:Bağırsakta bulunan faydalı bakteriler, zararlı mikroorganizmaların büyümesini engelleyebilecek antimikrobiyal maddeler üretir.
Bu kimyasal savunma mekanizmaları, patojenlere karşı çok katmanlı bir savunma sağlamak, enfeksiyon olasılığını azaltmak ve genel sağlığın korunmasına yardımcı olmak için birlikte çalışır. Ancak bu mekanizmaların bağışıklık yetersizlikleri, yaşlanma, kronik hastalıklar veya bazı ilaçlar gibi faktörlerden etkilenebileceğini unutmamak önemlidir. Bu durumlarda bireyler enfeksiyonlara karşı daha duyarlı olabilir.